D lawan n tefranin…kker ay aqbayli!

12
249

Tamurt n iqbayliyen rzan-d ɣur-s wid-nni i waken ad t-tteki di tefranin n 29 unbir id-iteddun. Ikubar n tsertit, yal yiwen deg-sen yessuli-d tarbaɛt swayes ara yekcem deg urar asartan, deg wennar n ”tsertit”. Am yal ttiɛad, tamsalt-agi n tefranin tuɣal d ḥanun zanun ɣef yiri n lkanun ger RCD d FFS.

Tamurt n iqbayliyen, tuɣal am teḥbult n temtunt, yal yiwen deg-sen yettnadi aḥric ameqran swayes ara yeqqed taɛebbuṭ-is, ma d aqbayli meskin ittuḥettem fell-as weɣrum aberkan. Ilaq ad yefren ger nnger akwed uquccu, ger ugejdur d uḥinur. Si 1962 aqbayli ur yessin astaɛfu, mi tɛedda twaɣit fell-as tayeḍ thegga-d iman-is akken ad as-thud cwit di tnekkit-is. Sin-agi ikubar warǧin i d-swejden ahil iwulemen akken ad d-yerr asirem i weqbayli. Wammag tura taqbaylit-nni ɣef yeɣli acḥal d ilemẓi, ulayɣar nurǧa si sin-agi ikubar akken aɣ-tt-id-ḥellin…

Deg umedya, ma nger tamawt ɣer usmel internet (sites internet) n RCD ad naf di tneqqiṭ tis IV n wahil-nsen“Culture éducation et jeunesse” yura-d belli ilaq ɣef Dewla tazzayrit ad testaɛref s tamziɣt d tutlayt tunṣibt, maɛna, si tama nniḍen, ma nger tamawt ad naf belli akabar-agi s timmad-is, urǧin isuqqel ahil-ines s tmaziɣt, urǧin yessexdem tutlayt-agi s wudem unṣib, yerna adabu ur yegdil ara i ukabar-agi akken ad tt-yessexdem. Asmel-nsen akwed wulɣuyen-nsen zgan uran-ten s taɛrabt akwed tefransist. Anda-tt tmaziɣt-nni ihi?

Ma d FFS, cukteɣ belli “Tamaziɣt” ur s-telli deg ul wala deg wallaɣ, asmel-ines yettwaru s snat n tutlayin : Taɛrabt akwed tefransist. Awal “Tamaziɣt”, ɣer-sen, d cwiṭ n wawal isen-d-yettawin aṭas n leṣwat di tefranin, ma di tillawt fkan ugar n wazal i taɛrabt akwed d tefransist wala taqbaylit. Aselway n FFS, yal tikelt deg ara d-yessiwel ɣer kra , awal-is yettili-d s taɛrabt neɣ s tefransist (Ger-t tamawat ɣer yismel n FFS). Deg-s ulac ula d yiwen n wawal s tmaziɣt. Acuɣer?

Acuɣer sin agi ikubar ur bnin ara ismal-nsen s teqbayli? Acuɣer taqbaylit mačči d tutlayt tamenzut deg ulɣuyen-nsen? Acuɣer urǧin sxedmen taqbaylit s wudem unṣib? Yal yiwen deg-neɣ ilaq ad imeyyez d yiman-is.

Ikubar-agi kecmen di lqaleb isen-yebna udabu imesseɛreb, lulen-d seg-s, leḥḥun i lmendad-is. Ulac win iɛerḍen cwiṭ si tmarẓuga yettidir weqbayli, ulac win d-yecqan s temsalt n tnekkit taqbaylit. Aqbayli ḥwaǧent kan mi ara d-yaweḍ lawan n tefranin, am akken is-yenna umeɣnas-nni ma tecfam “Mi id aɣ-ḥwaǧen ad aɣ-d-siwelen/ mi fukken ad aɣ-ḍelqen/tturaren yis-nneɣ lebda…”.

Ttiɛad, ihi, ass n 29 unbir 2012, ikubar-nneɣ tteklen fell-ak ay aqbayli…

Merzuk Uccen

12 COMMENTS

  1. azul au Uccen nnegh,

    Tura ma d adavu n Llezzayer fih’el asd’uqet n wawal fell-as imi netta d acengu nnegh. Win igh-irran ar ddaw ud’ar ihi ulamek, di tama a neqqar nekwni d ilelliyen, di tayed’ nessaram ad nghid’ acengu! Macci d tirrugza.

    Ma d tamsalt n teqvaylit, d tidett ghunfan-tt warraw-is! Tura akavar n FFS d uqerruy-is mass At Ah’med iban uvrid nsen. Urjjin fkan azal i taqvaylit, urjjin sbegnen-d iman nsen s tfent’azit d akken d Iqvayliyen illan. Si zik mass At Ah’med d wulli akw i t it’afaren ghunzan taqvaylit. Wid ighran idlisen n Muh’and Amazigh Bessaud gzan tamsalt.

    Ma d akavar n RCD ijja-yi vategh. Amek almi issawed’ wayen id-ijja Saâid Saâdi yughal ittaru s tmeslayin n medden u ijja tin-is? Amek almi ittu iman-is win akken yuran Askuti, ungal s teqvaylit id-ifghen di 1983, almi irra taqvaylit di t’t’erf! Aql-i ur gzigh tigert!!!!

    • Nek d acu yessenfufuden tirgett deg ul-iw, d amek ikubar FFS d RCD yellan d ikubar izemren ad xedmen kra i tmaziɣt -ama s tedrimt ama s wassaɣen sɛan deg wennar asertan- nutni ur xdimen iqiḥ? Aqeddim tuẓa teqbaylit ɣer zdat d agdud it-id-iḥellan, d ilmeẓyen d telmeẓyin yeɣlin deg unnar it-id-iḥellan, ama di 80, ama di 88, ama 94, ama di 98, ama di 2001…Ikubar-agi lammer vɣin i teqbaylit ayen yelhan tili hata zwaren s asexdem-ines daxel n ikubar-nsen, am akken xedmen ikubar di tmura-nniḍen(catalan, basque…). FFS d RCD warǧin sxedmen teqbaylit d tutlayt tunṣibt daxel ikubar-nsen, axataṛ ur uminen ara s teqbaylit belli d tutlayt, ikcem-iten ssus-nni n udabu ur d-rrin s lexbar. Deg wallaɣen-nsen iten-staɛmren mačči di tillawt ( Ayagi nezmer daɣen ad t-id-nini ɣef kra n imusnawen-nneɣ yenwan kkaten ɣef teqbaylit netta d aɛiwed i ttɛawaden i umezruy asewwi : kra deg imusnawen-nneɣ sawḍen suqlen (traduire) idlisen-nsen ɣer teglizzit, ɣer taṭelyanit…ma ɣer teqbaylit warǧin isen-d-tusi tikti-agi, akka iɣ-teḍra ula deg umezruy aqbur. Acuɣer? Axatar nettwastaɛmer deg wallaɣen ipisitou (akken qarent temɣarin-nneɣ …!!!) Ilaq ad tt-beddel, ilaq ad nili d ilelliyen ula deg wallaɣen. Tafransist, taglizit, taṭelyanit…Mači d ayla-nneɣ, yelha ma nessen-itent maɛna akken yebɣu yili lḥal mači d ayla-k ay aqbayli, yemma-s n wayeḍ mači d yemma-k.
      Tanemmirt

  2. azul au Uccen nnegh,

    Tura ma d adavu n Llezzayer fih’el asd’uqet n wawal fell-as imi netta d acengu nnegh. Win igh-irran ar ddaw ud’ar ihi ulamek, di tama a neqqar nekwni d ilelliyen, di tayed’ nessaram ad nghid’ acengu! Macci d tirrugza.

    Ma d tamsalt n teqvaylit, d tidett ghunfan-tt warraw-is! Tura akavar n FFS d uqerruy-is mass At Ah’med iban uvrid nsen. Urjjin fkan azal i taqvaylit, urjjin sbegnen-d iman nsen s tfent’azit d akken d Iqvayliyen illan. Si zik mass At Ah’med d wulli akw i t it’afaren ghunzan taqvaylit. Wid ighran idlisen n Muh’and Amazigh Bessaud gzan tamsalt.

    Ma d akavar n RCD ijja-yi vategh. Amek almi issawed’ wayen id-ijja Saâid Saâdi yughal ittaru s tmeslayin n medden u ijja tin-is? Amek almi ittu iman-is win akken yuran Askuti, ungal s teqvaylit id-ifghen di 1983, almi irra taqvaylit di t’t’erf! Aql-i ur gzigh tigert!!!!

    • Nek d acu yessenfufuden tirgett deg ul-iw, d amek ikubar FFS d RCD yellan d ikubar izemren ad xedmen kra i tmaziɣt -ama s tedrimt ama s wassaɣen sɛan deg wennar asertan- nutni ur xdimen iqiḥ? Aqeddim tuẓa teqbaylit ɣer zdat d agdud it-id-iḥellan, d ilmeẓyen d telmeẓyin yeɣlin deg unnar it-id-iḥellan, ama di 80, ama di 88, ama 94, ama di 98, ama di 2001…Ikubar-agi lammer vɣin i teqbaylit ayen yelhan tili hata zwaren s asexdem-ines daxel n ikubar-nsen, am akken xedmen ikubar di tmura-nniḍen(catalan, basque…). FFS d RCD warǧin sxedmen teqbaylit d tutlayt tunṣibt daxel ikubar-nsen, axataṛ ur uminen ara s teqbaylit belli d tutlayt, ikcem-iten ssus-nni n udabu ur d-rrin s lexbar. Deg wallaɣen-nsen iten-staɛmren mačči di tillawt ( Ayagi nezmer daɣen ad t-id-nini ɣef kra n imusnawen-nneɣ yenwan kkaten ɣef teqbaylit netta d aɛiwed i ttɛawaden i umezruy asewwi : kra deg imusnawen-nneɣ sawḍen suqlen (traduire) idlisen-nsen ɣer teglizzit, ɣer taṭelyanit…ma ɣer teqbaylit warǧin isen-d-tusi tikti-agi, akka iɣ-teḍra ula deg umezruy aqbur. Acuɣer? Axatar nettwastaɛmer deg wallaɣen ipisitou (akken qarent temɣarin-nneɣ …!!!) Ilaq ad tt-beddel, ilaq ad nili d ilelliyen ula deg wallaɣen. Tafransist, taglizit, taṭelyanit…Mači d ayla-nneɣ, yelha ma nessen-itent maɛna akken yebɣu yili lḥal mači d ayla-k ay aqbayli, yemma-s n wayeḍ mači d yemma-k.
      Tanemmirt

  3. azul au Uccen nnegh,

    Tura ma d adavu n Llezzayer fih’el asd’uqet n wawal fell-as imi netta d acengu nnegh. Win igh-irran ar ddaw ud’ar ihi ulamek, di tama a neqqar nekwni d ilelliyen, di tayed’ nessaram ad nghid’ acengu! Macci d tirrugza.

    Ma d tamsalt n teqvaylit, d tidett ghunfan-tt warraw-is! Tura akavar n FFS d uqerruy-is mass At Ah’med iban uvrid nsen. Urjjin fkan azal i taqvaylit, urjjin sbegnen-d iman nsen s tfent’azit d akken d Iqvayliyen illan. Si zik mass At Ah’med d wulli akw i t it’afaren ghunzan taqvaylit. Wid ighran idlisen n Muh’and Amazigh Bessaud gzan tamsalt.

    Ma d akavar n RCD ijja-yi vategh. Amek almi issawed’ wayen id-ijja Saâid Saâdi yughal ittaru s tmeslayin n medden u ijja tin-is? Amek almi ittu iman-is win akken yuran Askuti, ungal s teqvaylit id-ifghen di 1983, almi irra taqvaylit di t’t’erf! Aql-i ur gzigh tigert!!!!

    • Nek d acu yessenfufuden tirgett deg ul-iw, d amek ikubar FFS d RCD yellan d ikubar izemren ad xedmen kra i tmaziɣt -ama s tedrimt ama s wassaɣen sɛan deg wennar asertan- nutni ur xdimen iqiḥ? Aqeddim tuẓa teqbaylit ɣer zdat d agdud it-id-iḥellan, d ilmeẓyen d telmeẓyin yeɣlin deg unnar it-id-iḥellan, ama di 80, ama di 88, ama 94, ama di 98, ama di 2001…Ikubar-agi lammer vɣin i teqbaylit ayen yelhan tili hata zwaren s asexdem-ines daxel n ikubar-nsen, am akken xedmen ikubar di tmura-nniḍen(catalan, basque…). FFS d RCD warǧin sxedmen teqbaylit d tutlayt tunṣibt daxel ikubar-nsen, axataṛ ur uminen ara s teqbaylit belli d tutlayt, ikcem-iten ssus-nni n udabu ur d-rrin s lexbar. Deg wallaɣen-nsen iten-staɛmren mačči di tillawt ( Ayagi nezmer daɣen ad t-id-nini ɣef kra n imusnawen-nneɣ yenwan kkaten ɣef teqbaylit netta d aɛiwed i ttɛawaden i umezruy asewwi : kra deg imusnawen-nneɣ sawḍen suqlen (traduire) idlisen-nsen ɣer teglizzit, ɣer taṭelyanit…ma ɣer teqbaylit warǧin isen-d-tusi tikti-agi, akka iɣ-teḍra ula deg umezruy aqbur. Acuɣer? Axatar nettwastaɛmer deg wallaɣen ipisitou (akken qarent temɣarin-nneɣ …!!!) Ilaq ad tt-beddel, ilaq ad nili d ilelliyen ula deg wallaɣen. Tafransist, taglizit, taṭelyanit…Mači d ayla-nneɣ, yelha ma nessen-itent maɛna akken yebɣu yili lḥal mači d ayla-k ay aqbayli, yemma-s n wayeḍ mači d yemma-k.
      Tanemmirt

  4. azul ay Ucen Merzuq,

    atan awal-ik a mmi iccur iyi tit’. Nemtawa akken i wulem ghef useqdec asertan, adelsan d udamsann teqvaylit. Yak imezwura nnegh di tudrin, send tafransisit d tâarbubt, s teqvaylit kan iseddan timsal d tsula, tamusni d illugan n tudart. Ihi akken kan igh ilaq i nekwni!

    • Tamaziγt ur tella ara deg wahil n le F.L.N aya yusa-d s levγi n wid i t-id-yessγenwen di 54-nni, di tlemmast n tegrawla i vdan neqqen kra i tt-yessadren s yiles-nsen, seg wasmi tefra uffan-d γer-s avrid.

  5. azul ay Ucen Merzuq,

    atan awal-ik a mmi iccur iyi tit’. Nemtawa akken i wulem ghef useqdec asertan, adelsan d udamsann teqvaylit. Yak imezwura nnegh di tudrin, send tafransisit d tâarbubt, s teqvaylit kan iseddan timsal d tsula, tamusni d illugan n tudart. Ihi akken kan igh ilaq i nekwni!

    • Tamaziγt ur tella ara deg wahil n le F.L.N aya yusa-d s levγi n wid i t-id-yessγenwen di 54-nni, di tlemmast n tegrawla i vdan neqqen kra i tt-yessadren s yiles-nsen, seg wasmi tefra uffan-d γer-s avrid.

  6. azul ay Ucen Merzuq,

    atan awal-ik a mmi iccur iyi tit’. Nemtawa akken i wulem ghef useqdec asertan, adelsan d udamsann teqvaylit. Yak imezwura nnegh di tudrin, send tafransisit d tâarbubt, s teqvaylit kan iseddan timsal d tsula, tamusni d illugan n tudart. Ihi akken kan igh ilaq i nekwni!

    • Tamaziγt ur tella ara deg wahil n le F.L.N aya yusa-d s levγi n wid i t-id-yessγenwen di 54-nni, di tlemmast n tegrawla i vdan neqqen kra i tt-yessadren s yiles-nsen, seg wasmi tefra uffan-d γer-s avrid.

Comments are closed.