Tullist – At Yir Meksa

34
470

Agadir i d-iḥebsen illel mačči d ameẓẓyan, yecba lḥiḍ yulin kan akken : iseggem, yeεdel, yuli fell-as lehcic d tadliwin. Ddaw-s yella wasif i igezmen iḥerqan, yettawin γer yillel anda yesgunfuy.

Agama yebna tiɣaltin. Iḥemmalen nejṛen iberdan i yiɣezṛan almi uɣalen amzun d dduḥ i deg gnen (gellen?) waman. Ma tewwiḍ abrid d asawen, ad tafeḍ taddart tsenned ɣer tiɣilt; ur (d)as-ittcuḥḥu ara uqebli yal tikkelt i deg ara d-isuḍ fell-as. Ixxamen myiḥnacen amzun yenɣa-ten usemmiḍ, msennaden wa ɣer wa am yiguza n waḍil. D ayen yecban lekdeb! Agama yessureg-d akk ayen yekseb d ccbaḥa ɣef wemḍiq-nni, Dinna i sεeddaɣ anebdu iɛeddan, ɣer yiwen wemdakel-iw. Axxam-is iqubel adrar am lemri. Yal mi ara beddeɣ ɣer ṭṭaq, ad waliɣ yal tizegzewt akked yisegla yernan sser i wedrar. Adrar ixaḍ s tberdatin; yal yiwet sani i tettawi, sani tessufuɣ. Abeḥri azedgan yettasen seg yillel ; akken ara kikcem ɣer turin, ad tḥulfuḍ s tudert tegra-ak irebbi…

Illel ur yebεid ara ɣef wexxam ideg ttiliɣ, ɣas akken iberdan ḍeyqen, meεna sufuɣen akk, Mi ara tawḍeḍ ɣer yiri n yillel, ad tafeḍ yeččur d iẓra ilegɣanen, i tecḍen, yeḥfan seg lemwaǧi iten-idyettẓuṛun yal ass. D asawen mi ara d tmuqleḍ, d agadir ara k-id-imagren.

Amḍiq-agi isem-is: « At Yir Meksa !», Gan-as isem-a ɣef ubaxix d-yeḍṛan deg-s aṭas aya …Aberrani ara d-yerzun ɣer At Yir meksa d tamsalt tamezwarut i ɣef ara yesteqsi: Amek almi i as-gan isem am wa ? Wid yessnen, ttalsen-d tadyant-a ɣef yiwet n tallit akken-nni, tallit i deg tedder taddart-a ddaw leɛnaya n yiwen n ccix n lǧamaε, i d-yesbedd Udabu, akken yexdem akk i tuddar n Yiqbayliyen yebɣan ad idirent ddaw leɛnaya d tṣunḍa n Inselmen, ad rnunt ad ddarin tacḍaṭ-is.

Ccix-a yewεer, d ssem, yessexdam ula d iɣil d wuzzal, mi ara yeffeɣ walbɛeḍ i leɛṣem-ines. D netta i la isedduyen timsal di tejmaɛt, ama d tid yerzan taɛerfit, ama d tid n tdamsa d wayen-nniḍen, Yal cci s ccreɛ n Ṛebbi ara yeddu, amdan ur yesɛi awal sdat ccreɛ n yigenni…

Yusa-d ccix-a si tmurt taberranit. Yeɣra Leqran d tcerɛit, tussna n tdeyyanit, di tmurt n Maser. Asmi yessaweḍ d limam, yemmed di tmusni ! ceyyɛen-t-id am netta am wiyaḍ i d-yusan ɣer tmurt n Yiqbayliyn ad cixen di temsal-agi n tineslemt, xas ulamma tamurt tella ur txus ara deg yimusnawen. Ccix-a(gi), ihi, ur iqebbel i yiwen ad yeddu wer laqwanen n Ṛebbi i s yettamen. Ayen nniḍen ɣur-s ur yesεi ara lmeεna. Ulac acu i izemren ad yekk nnig lqanun n tcerɛit i d-yefka Wucbiḥ Ameqran, akken yeqqar.

Ur icuḥ ara ula ɣef yiman-is, akken kan ad ibeggen i wiyaḍ belli ur yelli d win yessurufen, neɣ d win iqeblen lexṣas d leɣlaḍ, akken yebɣu yili. Yezmer tikwal, ad yeqqen tiṭ-is ɣef kra n temsal, maca ɣef temsalt n tayri, ulac ! Ula d isem-is mi (d)-as-isla, ad irekkem si zzeεf, yettemεuqu seg-s. Limmer ahat seg wid iḥemmlen i yella, neɣ seg wid iwulfen sebganen-d iḥulfan-nsen, ttaken lebɣi d lqima i wayen i s ttḥulfun, ur tefren, ur ttetḥin s tayri, tili ur yettili ara akka : tili zzεaf, ddɣel d lkeṛh ur ttaččaṛen ara ul-is. Maca ul-is yuli-t wadal, yedɣel, ala s tebrek n tiṭ i yessikid ɣer wid yeččuṛen d niyya, am wakken i yeččuren d asaɣur wid yezgan ttexnunusen deg waluḍ, ḥfan deg iḥerqan yesseknef yiṭij, i deg ithemmej ddunit yal ass, almi ur d teǧǧi deg-sen ala iziɣer-nni ineṭḍen di tbuḥcict yettṣubbu yettali. Γur-s, imesdurar d lmal yettakken lebɣi i win i ten-yezzuɣuren, yettawin lewhi s wallen mi ara yeskeɛɛrir fella-sen, imifat (?) niyya mazal-itt deg-sen. D ayenni i d-yiwwin ccix ɣer taddart-nni, am wid i t-icban « yetkellixen medden s laxert !», yufa abrid d wanida ara icax akken i as-yehwa..

At taddart ttidiren s wayen isen-d-ifka wass-nsen, teddun kan akken yella lḥal, ayen isend-tefka tudert ad t-magren, xas s yifassen d ilmawen. Yeẓra (ccix n lǧamaε ) ur llin d wid ur nessin dacu-tt tayri maca, netta ɣur-s tayri n tidet d tin yellan ger wemdan d Rebbi-is. Tagi ur tt-ssinen, ur tt-tissinen, ɣur-s ttemlilin akken ttemlilin lehwayec di teẓgi. Ikṛeh-iten d qeḍran, mi ara tenittwali amek ittḥsisen i ccehwat ur nesεi lmaεna i d-itekken seg-sen, neɣ mi ara isell i yemɣaṛen d yilmezyen, di tejmaεt, ttmeslayen, ttawin-d isefra ɣef tuẓuft d iḥulfan n tayri, isefra n yimeksawen, wala ad ẓẓallen, d tmucuha d yettmeslayen ɣef wannect-nni. Ayen-nni yakk ittwali-t d tiquḥbent i yesufuɣen ɣer lkaf d tmest n Jahennama! D ayen i t-id-sɣunfuyen, d ayen i irennun i wedrar-nni n tismin d lkeṛh yellan deg-s, i yesmentagen ajajiḥ n wurfan yuɣen di tfekka-s, asif-nni n Lkuter yellan di lǧennet ur t-issexsay ara! Ayen i la tineqqen ugar, d ayen yebɣa i yiman-is ur t-id iṣaḥ ara, i yettagi i wiyaḍ, d ayen i la (d) as-d-tessutur tfekka-s i yebɣa ad yesfeḍ ɣer wiyaḍ. Ayen yellan deg-s d lɛib i yettwali di medden, wi yeẓran!? Yebɣa ad yeḥreṣ wiyaḍ, akken ad tεiwnen ur iteččeḍ ara, ur ixeddem ara ayen i t-idyeččan si daxel, yeqqaṛ « Ur illaq ara tulawin ad ffɣent seg wexxam, ttwaxdament i wexxam i dderya, ayen-nniḍen d ccɣel n wergaz…».

Yiwet n tikkelt, yebɣa ad asen-ikkes ula d tala ! Ccix yuggad i ixeddem, limmer ad iwali tameṭṭut di beṛṛa weḥd-s. Mi ara ɛeddint tullas ɣer tala ggarent-d wallen-is seg wakken tafekka-s teknef si daxel, sakkin ad t-tafeḍ ixezzu irennu deg-sent. Tameṭṭut ɣur-s d cciṭan, tella kan akken ad tkellex i wergaz, ad tesseɛreq abrid n ṣṣwab, ad ttawi yid-s ɣer tmest n Jahennama! Γef wannect-a i yebna yakk uxemmem-is, akka i as-slemden lecyax-is di Maṣer ; ɣef wannect-a i tebna ddunit. Si Adem d Ḥewwa akka ; d netta i tt-id-yessufɣen si Lǧennet m-leqwas. Ayen akk yeεnan tafekka ( ladɣa tin n tmeṭṭut ) inexz-itt, yexza-tt ɣur-s ur iqerreb. S nnig tmuɣli-yagi i s ittwali tudert, ccix ur yettaṭṭaf ara urfan. Ittcuddu-tt ula anda tban i medden teyser, iḥerres iman-is ula ɣef temsal ur neswi. Dayen yesseḍeṣayen tikwal at taddart, aladɣa tilmeẓyin d yilmeẓyen, sɛan-t d tireṣṣilt di yal tikelt, mi ara ten-id-yawi webrid sdat lǧamaε, netta akken-nniḍen ur sen-yekmi ara.

Ma yella d imɣaren yettilin di lǧamaε, yal mi ara d-ffɣen, qqaren :« Awah ! Ccix-agi nneɣ iḥres timsal, yeṭṭef-itt-id si ẓmik, yiwen n wass ad tt-ijbed ad teqqerṣ! ». Maca nutni iɣeblan-nsen ur yelli d ayen ara yefru ccix s tẓẓallit d ddkir n yal ass…Akken qqaren : « Taẓallit ur teseččay ara aɣrum. Wwet iɣil-ik a bu yiɣil ! »

Γef wakken i d-ttalsen, yiwet n tikelt, cwiṭ i t-ifiɣ leεqel seg reffu. Sawlen-as-d, akken yiwen n wass ad iwali yiwet n tmeṭṭut tuḍen, yiwen ur iẓri acu i tt-yuɣen. Ulac sani ur tt-iwwin ara, tugi ad tawi iri. Yegra-d usirem aneggaru, ceyyɛen ɣer ccix, ahat d netta ara as-d-yafen ddwa n ḥellu, imi yegza timusniwin ur gzin nutni ! Ccix yiwwi abrid, ddac ddac almi yiwweḍ s axxam n yiɛerḍiyen ( n yineɣrimen). Akken kan i yekcem s afrag n wexxam-nni, yaf din arrac, deg usarag, tturaren. Ttmuqulen yiwet n teydit ( taqjunt ) tettarew din ɣef yiri n webrid. Akken i ttiwala ccix, yedduqqes, ibeddel wudem-is, tuli-t-id tezweɣ, din din tuɣal d tewreɣ, yessetḥa seg wayen iwala, neɣ yexleɛ, ur yeẓri yiwen dacu i t-yuɣen imiren, dɣa yuẓ ad iẓer ugar acu akka. Yufa arrac zzin i teydit-nni am umeqyas, ḥeddren i yiḍan imecṭaḥ mi d-ttlalen amzun d ttefaḥ i diɣellin : « yiwen, sin, tlata…», iḥettben iḍan i la d-ittlalen, dɣa ṭṭreḍqen d taḍsa… Argaz amcum buqendur acebḥan, bu tcacit ɣef uqerṛu, yerfa, irkeb-it umeskun, ur yeẓri acu ara ixdem, awal si zzεef yugi ad d-yali. Din din, s tεekkazt yellan deg ufus-is, yeɣli ɣef warrac-nni almi zgezwen, yal wa sani i t-iwwet ; aqaru, timecacin d uzagur, dɣa arrac-nni rewlen, yal wa sani yerra.

Ccix yegra-d netta d teydit-nni d yiḍan akken i d-ḍallen ɣer ddunit. Ccix yerfa ugar, ayen i d-yeqqimen di tɛekkazt yerẓa ɣef warrac-nni, ikemmel-it ɣef teydit meskint! Yekkat-itt nettat tettinẓi, tekker ad terwel, teẓẓuɣer mm-is, am tqeṭṭṭiṭ n weksum, yexnunes deg yidammen d uɣebbar ; mi tt-iwala akken, nnernan wurfan ugar, dɣa yewwet-itt s iḍarren-is, yerza-tt, teɣli, temrareɣ tmeɣbunt ; yebda yettneggiz ɣef uεebbuḍ-is, ɣef warraw-is, iḥerrem-iten ula ad walin tafat n ddunit ; aqjun aneggaru i d-ilulen, yekkes-as ccix amcum tamaẓẓagt n yemma-s i izemren ad-as-d-tefk tudert, inɣa-ten akken i d-frurxen, d ileqqaqen, allen qqnent. Imir yemḍerkal am win yeffeɣ leɛqel, yerwel s isuraf n win yenɣan, yerwel ɣer lǧamaε, yettu ula d ayen i t-id-yewwin…
Fɣen-d akk medden ɣer usarag, wehmen dacu akka yuɣen ccix….

Ttalsen-d daɣen : yiwet n tikelt dɣa, d taneggarut fell-as. Yiwet n tmeddit deg waggur n remḍan, ccix yewwi abrid n lexla, akken ad yesεeddi akud, iteddu, tteṣbiḥ deg ufus-is, yesgedruruz yeqqar Leqran, yettxemmim acu ara sen-d-iwwet tameddit-nni i yimẓulla, akken ad yerr at taddart s abrid n sswab ! Iteddu di teẓgi, yettu iman-is almi i t-iḥuza yiḍ deg webrid, yemmekta-d belli ilaq ad yuɣal ɣer taddart, akken ad d-yedden ; ma yella yezgel tudna, at taddart ad qqimen i laẓ, ur tetten ara ma yella ur sen-d-yeddin ara !

Nnig ugadir, anda t-yuɣ lḥal, asigna yettheggi akken ad d-yeẓmi iman-is, ad d-iseqqi tamurt s lesrar-is, yeqbeṛ ur yezmir ara ad yernu nnig wayen, am win yeṭṭef uberriḍ, ur yerǧi ara aṭas almi d yeqres igenni ɣef lqaεa ; lehwa d waḍu yettseffir, rrɛud yettseqsiq. Deg yiwet n tikkelt yeɣli-d igenni ɣef tmurt. Ccix ur yebɣi ara ad yebzeg, dɣa yerfed aqenddur-is almi d tigecrar, yeṭṭef-it s yifassen-is amar ad as-yaɣ aḍar ad t-yeɣḍel, yerna ad iɣiwel tikli. Yettazzal yettnadi anida ara yeddari, segmi kan ara tezri lehwa. Itezzi yeffus zelmeḍ almi i iwala yiwen n uεecciw yedduri s isekla, yewεar akken ad t-iwali yiwen. Yuzzel s lferḥ ad yekcem amzun d tiwwura n lǧennet i iwala. Mi yewweḍ ɣer din, yedardeb ar daxel kan akken, amzun d axxam-is. Akken yekcem, yufa yiwen n ilemẓi netta tlemẓit daxel-nni ddurin, yesduqqes-iten ccix, akken i ten-iwala, yefhem ixedmen dinna ur yelli d ayen yebɣa netta, ur yelli d ayen ara yeqbel ccreɛ n yigenni wala win n lqaɛa. Yufa-ten ttemsudanen ! Ccix, am win i t-yewweten s ujenwi. Mačči d takeffart n remḍan i tiɣaḍen, ala ! Segmi ttemsudanen, d ayen yugin ad yekcem s allaɣ-is, ur yelli dayen yezmer ad iwali neɣ ad yeqbel. Seg wakken ur yezmir ara ad yeṭṭef iman-is, icureɛ-iten din din, yemmeɣ fell-asen akken ad ten-id-izzuɣer s imawlan-nsen. Ilmeẓyen neṭqen-d ɣur-s nnan-as : “Acu i k-yuɣen akka ay aderwic ! Acu tebɣiḍ ?”…Yerra-yasen ccix s uxercuf :” Ilaq imawlan-nwen d wat taddart ad ẓren acu i la txedmem … ayen akka i la txedmem ur t-iqbil la ccreε, la lqanun…”

Nnan-as : “ Acu i ak-iruḥen, dacu twalaḍ akka nexdem-it? … Lhi-d kan d ccɣel-ik, d lǧamaε-ik, ayen nniḍen yexḍa-k , ur nelli d arraw-ik, ur telliḍ d babat-neɣ…”

Akken kan yesla s yimeslayen-nni yerfa nezzeh, ḥman-d yidammen-is, imuqel akka d wakka, amar ad iwali kra, dɣa iwala imceḍ n wuzzal, yeǧǧa-t bab n uεecciw-nni, yemmeɣ fell-as, yewwet-iten s iqerra, am wakken ara yewwet izerman, s yiwet n tyita i yiwen isen-ifka, yenɣa-ten menṭeq. Yenta deg-sen yimceḍ, yesni-ten am ddekkar, ur ufin ara ula ad slaqfen, seg wakken ur uḥtamen ara s tyita. Limmer xas s ubeqqa i ten-iwwet tili akken ara sleqfen! Ur yelli d tiyita n imceḍ-nni kan iten-inɣan, d lǧehd n wurfan-nni i s iten-iwwet i yewwin tarwiḥt-nsen. Yenɣa-ten akken yenɣa iḍan-nni ileqqaqen, ur xdimen kra.

Ccix, yuɣal-d ɣer tilawt, imiren, mi yezzi iwala idammen yuzzlen, tkecm-it tugdi, yugad ad t-id-afen, ad faqen i wbaxix i d-yurew di yiwet n tiremt, di tlemmast n waggur n remḍan, yeɣḍel snat n tmegraḍ s yiwet n tyita. Imiren kan, yerra-tt ɣef yiḍarren-is, yetni-tent, yefka lebɣi i tazzla ɣer sdat, tamuɣli ɣer deffir ulac, yettu agefur, yettu aḍu, yettu tuddna, remḍan, rebbi-s…Yettu ula d iman-is anda yella. Ala ayen yexdem i yellan deg wallaɣ-ines, a yettḥebbir amek ara yexdem, yeẓra dinna i kfan wussan-is, limmer ad as-faqen. Yettazal am yilemẓi, yettu ula d agadir-nni t-i d-iqublen, agu i d-yeɣlin d tallest i d-iḥezmen reglen-as iẓri, ur yeẓri anta tama iɣer ara yer. Agadir sdat-s ur ifaq, ur yuki d yiman-is. Lkaf n ugadir yefka-t i teẓra i t-yerǧǧan s lferḥ.

Ccix n lǧamaɛ tuffeg tcacit-is deg yigenni, yegra-d kan netta d uqendur-is amellal, aqenduṛ ara isdergen iẓerman-is, mi ara s-d-ger tmurt irebbi. Ccix ifelleq di lqaεa, yemmut, ur d-irri nnefs, ur d-irri nnehta, ulac ula d chada ! Mi akken yuffeg deg yigenni, i d-yeqqimen deg wallaɣ-is ala udmawen n yilmeẓyen i yenɣa, axaṭar myaḥmalen d teydit-nni d warraw-is yesfelqej wer sebba. Yemmut ur ẓullen ula d taẓallit fell-as, yegra-d d imensi i wucanen…

Azekka-nni, mi fuǧǧen wat taddart ɣef twaɣit yexdem ccix d-iseqqan tarbut n tlufa yeččatt teḥma! Ugin ad amnen.

Lammer ur yemmut ara imiren, tili ggulen ar d yemzel akken yezla sin n yiferraj ur uklalen. Nnejmaɛen, gezmen-tt di rray : seg wassen, ugin di taddart-nsen ad yili ccix n lǧamaε. Ma d lǧamaε yuɣal d amḍiq i tezdeg n wul d tejmaεt, din i ferrun timsal, d amḍiq n sswab, n leεqel akked lmeεqul…

Yura-tt: Murad IRNATEN

34 COMMENTS

  1. d netta (cikh ldjama3) i-la ye sedaw-n ti lufa deg t’jma3t ama d tid y’erza-n ta 3erfit ama d tid n t’damsa d u ayen nniden, yal kra s cre3 n rebi ad y’edu, a mdan ur y’es3- awal zdat n cre3 n igeni.

    • Mass Jugurtha: nerǧǧa seg-k ad tinniḍ kra, ad sneqdeḍ, ad tegreḍ tamawt. kečč tettɛawadeḍ-d ayen yura tettaraḍ-t akken nniḍen tinna mačči yak d taqbaylit, d asxenzer di tutlayt.
      ttixil-k tikelt nniḍen wwet amek ara taruḍ akken ilaq.
      tanemmirt

      • E vghigh kan ad awen-d inigh aken , the qimem kan deg t’ira eni i-wen-d ee djan i vavaten i masihen irumyen , (phonétique )ur y van u myag ,ur y van Kra , ta jerumt i y (te) serwal-n arrac af t’qvaylit, ee netden akw u awalen , wid i y ee qedecen s t’ira-y agi , ee saramen ad te dukel « t’mazight » ( t’antalayin) , ee vghan sya ar zdat a-d ee slalen ta meslayt nniden , ernu gher-s , Aka the tt arum amzun d ta3ravt , te nted akw, a medya ma t’urid : win yeddmen , wid yeddmen , tid yeddmen , amek ad te sfehmed i weqcic ini-yi? Je ne peux être d’accord akw d wayen i y tt ezi-n kan din. E tt waligh ma y’illa te ttwa « codifie »t’qvaylit Aka i- tt the tt arum , y ruh ucekar is s t’idett. Ma d’ nek ur -wen d e tt arugh ara yakw sya ar zdat , i myura , i medyazen …… Ee zedghen yakw deg t’jerrumt n mas mammeri , ur ye amie yiwen a-d’ y’awi a maynut , dgha am ccikh agi i-f d te meslayed.

        • azul a Mas Yugurten,γur-k azref deg wayen i d-tenniḍ akka, acu kan, ilaq ad mmtawan fell-as imusnawen i wakken ad tveddel tira-agi ideg yettwaṭṭeḍ akk,( akken d te nîd ne tt ezi kan din)

          tamawt: tira-yagi d ayen i d-yessumer Mas Ḥocine Cheradi deg wedlis-is i d-yeffγen di 1992, acu kan kečč tveddleḍ « qh » amedya: E vqhiqh, kečč tettaruḍ-t E vghigh, acimi?

  2. d netta (cikh ldjama3) i-la ye sedaw-n ti lufa deg t’jma3t ama d tid y’erza-n ta 3erfit ama d tid n t’damsa d u ayen nniden, yal kra s cre3 n rebi ad y’edu, a mdan ur y’es3- awal zdat n cre3 n igeni.

    • Mass Jugurtha: nerǧǧa seg-k ad tinniḍ kra, ad sneqdeḍ, ad tegreḍ tamawt. kečč tettɛawadeḍ-d ayen yura tettaraḍ-t akken nniḍen tinna mačči yak d taqbaylit, d asxenzer di tutlayt.
      ttixil-k tikelt nniḍen wwet amek ara taruḍ akken ilaq.
      tanemmirt

      • E vghigh kan ad awen-d inigh aken , the qimem kan deg t’ira eni i-wen-d ee djan i vavaten i masihen irumyen , (phonétique )ur y van u myag ,ur y van Kra , ta jerumt i y (te) serwal-n arrac af t’qvaylit, ee netden akw u awalen , wid i y ee qedecen s t’ira-y agi , ee saramen ad te dukel « t’mazight » ( t’antalayin) , ee vghan sya ar zdat a-d ee slalen ta meslayt nniden , ernu gher-s , Aka the tt arum amzun d ta3ravt , te nted akw, a medya ma t’urid : win yeddmen , wid yeddmen , tid yeddmen , amek ad te sfehmed i weqcic ini-yi? Je ne peux être d’accord akw d wayen i y tt ezi-n kan din. E tt waligh ma y’illa te ttwa « codifie »t’qvaylit Aka i- tt the tt arum , y ruh ucekar is s t’idett. Ma d’ nek ur -wen d e tt arugh ara yakw sya ar zdat , i myura , i medyazen …… Ee zedghen yakw deg t’jerrumt n mas mammeri , ur ye amie yiwen a-d’ y’awi a maynut , dgha am ccikh agi i-f d te meslayed.

        • azul a Mas Yugurten,γur-k azref deg wayen i d-tenniḍ akka, acu kan, ilaq ad mmtawan fell-as imusnawen i wakken ad tveddel tira-agi ideg yettwaṭṭeḍ akk,( akken d te nîd ne tt ezi kan din)

          tamawt: tira-yagi d ayen i d-yessumer Mas Ḥocine Cheradi deg wedlis-is i d-yeffγen di 1992, acu kan kečč tveddleḍ « qh » amedya: E vqhiqh, kečč tettaruḍ-t E vghigh, acimi?

          • af q , ghur-i ur y’illi d a skil , e walagh aken y’ewwi-d am kra n nniden a-sen ne siwzel a vrid deg t’qvaylit , imi ye fegh-d seg u askil G , ne tt ruh seg wa ar wa t’ikwal , am y req , ye regha , ayen nniden , ne vgha i musnawen agi n t’meslayt ad agh-d ee inin aygher , ar melmi , i u acu iswi ad ne qim kan deg la phonetique , ahat ghur-sen a zref daghen , wisen ,
            N’ugad , ee lan wid i ee zemren a-gh d ee snulfun a xetsar ma ulac « la critique  » 30 i segwasen af 80 , mazal a-gh g le phonetique , am aken yiwen ur ye zeri , ne tt aru kan aken ne sentaq , yal yiwen aken ye sawal l3erc , negh t’addart is , ne tt argu a ne sdukkel yakw a gafa n t’friqt !
            ACU y’illa wehric , matci ta qvaylit i-t ye cqa-n , d izen a sertan i ye vgha ad ye siwed ? d t’idett m’ulac a davu yid ta meslayt , ta meslayt ur te se3u a davu.

          • tanemmirt a gma t’arûd-d akka tikkelt ar tayêd i wakken ad n’egzu a vrid ye suffughen, s wawal i-d ete tt van t’ifrat.
            wissen ma t’ella t’jerumt i-d y’efghen i wakken ad n’elmed alugen n tira?

  3. d netta (cikh ldjama3) i-la ye sedaw-n ti lufa deg t’jma3t ama d tid y’erza-n ta 3erfit ama d tid n t’damsa d u ayen nniden, yal kra s cre3 n rebi ad y’edu, a mdan ur y’es3- awal zdat n cre3 n igeni.

    • Mass Jugurtha: nerǧǧa seg-k ad tinniḍ kra, ad sneqdeḍ, ad tegreḍ tamawt. kečč tettɛawadeḍ-d ayen yura tettaraḍ-t akken nniḍen tinna mačči yak d taqbaylit, d asxenzer di tutlayt.
      ttixil-k tikelt nniḍen wwet amek ara taruḍ akken ilaq.
      tanemmirt

      • E vghigh kan ad awen-d inigh aken , the qimem kan deg t’ira eni i-wen-d ee djan i vavaten i masihen irumyen , (phonétique )ur y van u myag ,ur y van Kra , ta jerumt i y (te) serwal-n arrac af t’qvaylit, ee netden akw u awalen , wid i y ee qedecen s t’ira-y agi , ee saramen ad te dukel « t’mazight » ( t’antalayin) , ee vghan sya ar zdat a-d ee slalen ta meslayt nniden , ernu gher-s , Aka the tt arum amzun d ta3ravt , te nted akw, a medya ma t’urid : win yeddmen , wid yeddmen , tid yeddmen , amek ad te sfehmed i weqcic ini-yi? Je ne peux être d’accord akw d wayen i y tt ezi-n kan din. E tt waligh ma y’illa te ttwa « codifie »t’qvaylit Aka i- tt the tt arum , y ruh ucekar is s t’idett. Ma d’ nek ur -wen d e tt arugh ara yakw sya ar zdat , i myura , i medyazen …… Ee zedghen yakw deg t’jerrumt n mas mammeri , ur ye amie yiwen a-d’ y’awi a maynut , dgha am ccikh agi i-f d te meslayed.

        • azul a Mas Yugurten,γur-k azref deg wayen i d-tenniḍ akka, acu kan, ilaq ad mmtawan fell-as imusnawen i wakken ad tveddel tira-agi ideg yettwaṭṭeḍ akk,( akken d te nîd ne tt ezi kan din)

          tamawt: tira-yagi d ayen i d-yessumer Mas Ḥocine Cheradi deg wedlis-is i d-yeffγen di 1992, acu kan kečč tveddleḍ « qh » amedya: E vqhiqh, kečč tettaruḍ-t E vghigh, acimi?

          • af q , ghur-i ur y’illi d a skil , e walagh aken y’ewwi-d am kra n nniden a-sen ne siwzel a vrid deg t’qvaylit , imi ye fegh-d seg u askil G , ne tt ruh seg wa ar wa t’ikwal , am y req , ye regha , ayen nniden , ne vgha i musnawen agi n t’meslayt ad agh-d ee inin aygher , ar melmi , i u acu iswi ad ne qim kan deg la phonetique , ahat ghur-sen a zref daghen , wisen ,
            N’ugad , ee lan wid i ee zemren a-gh d ee snulfun a xetsar ma ulac « la critique  » 30 i segwasen af 80 , mazal a-gh g le phonetique , am aken yiwen ur ye zeri , ne tt aru kan aken ne sentaq , yal yiwen aken ye sawal l3erc , negh t’addart is , ne tt argu a ne sdukkel yakw a gafa n t’friqt !
            ACU y’illa wehric , matci ta qvaylit i-t ye cqa-n , d izen a sertan i ye vgha ad ye siwed ? d t’idett m’ulac a davu yid ta meslayt , ta meslayt ur te se3u a davu.

          • tanemmirt a gma t’arûd-d akka tikkelt ar tayêd i wakken ad n’egzu a vrid ye suffughen, s wawal i-d ete tt van t’ifrat.
            wissen ma t’ella t’jerumt i-d y’efghen i wakken ad n’elmed alugen n tira?

  4. Azul fell awen, tullist-a inek a Murad tgerrez aṭas, imi awal tewwiḍ-t-id γef tmetti taqvaylit d wansayen-is, ccix amcum yekkaten a ten-iveddel s yiγil armi yewwi daεwessu deg teqjunt d warraw-is yerna yeqmeḍ sin ilmeẓẓyen yeččuren ulawen nsen d tayri, ad twehmeḍ amek ulac ccix yekkaten ad yeḥrez taqvaylit d wansayen-is! kkaten akk a tt-sefḍen ladγa wigi yettxelis udavu,

    tamawt: deg yiwet n taddart yella ccix lğamaε akk d yiwen upapas yesγaray iggerdan yerna yettlawi imuḍan ula d iγersiwen yettlawi-ten, sawlen-as-id deg yiwen n wexxam tuḍen-asen tfunast din-din yeddem taqravt-is iteddu ar din, dγa yufa ccix yeqqim γef tevlaḍt lğamaε winna ivan ccγel-is:ittedden, yettẓala, yettaru leḥruz daya kan i yessen, apapas yerra slam fell-as, ma d ccix yerra-yas-t-id s usneḥneḥ am akken yeṭṭihin γef upapas imi ara iruḥ ad ilawi tafunast, winna yenna-yas( sneḥneḥ ma ad tesneḥenḥeḍ a ccix ma tevγiḍ ad tkecmeḍ ljennet xdem am nekk, mačči sstarda ukerkur ara tḍemεeḍ ljennet)

  5. Azul fell awen, tullist-a inek a Murad tgerrez aṭas, imi awal tewwiḍ-t-id γef tmetti taqvaylit d wansayen-is, ccix amcum yekkaten a ten-iveddel s yiγil armi yewwi daεwessu deg teqjunt d warraw-is yerna yeqmeḍ sin ilmeẓẓyen yeččuren ulawen nsen d tayri, ad twehmeḍ amek ulac ccix yekkaten ad yeḥrez taqvaylit d wansayen-is! kkaten akk a tt-sefḍen ladγa wigi yettxelis udavu,

    tamawt: deg yiwet n taddart yella ccix lğamaε akk d yiwen upapas yesγaray iggerdan yerna yettlawi imuḍan ula d iγersiwen yettlawi-ten, sawlen-as-id deg yiwen n wexxam tuḍen-asen tfunast din-din yeddem taqravt-is iteddu ar din, dγa yufa ccix yeqqim γef tevlaḍt lğamaε winna ivan ccγel-is:ittedden, yettẓala, yettaru leḥruz daya kan i yessen, apapas yerra slam fell-as, ma d ccix yerra-yas-t-id s usneḥneḥ am akken yeṭṭihin γef upapas imi ara iruḥ ad ilawi tafunast, winna yenna-yas( sneḥneḥ ma ad tesneḥenḥeḍ a ccix ma tevγiḍ ad tkecmeḍ ljennet xdem am nekk, mačči sstarda ukerkur ara tḍemεeḍ ljennet)

  6. Azul fell awen, tullist-a inek a Murad tgerrez aṭas, imi awal tewwiḍ-t-id γef tmetti taqvaylit d wansayen-is, ccix amcum yekkaten a ten-iveddel s yiγil armi yewwi daεwessu deg teqjunt d warraw-is yerna yeqmeḍ sin ilmeẓẓyen yeččuren ulawen nsen d tayri, ad twehmeḍ amek ulac ccix yekkaten ad yeḥrez taqvaylit d wansayen-is! kkaten akk a tt-sefḍen ladγa wigi yettxelis udavu,

    tamawt: deg yiwet n taddart yella ccix lğamaε akk d yiwen upapas yesγaray iggerdan yerna yettlawi imuḍan ula d iγersiwen yettlawi-ten, sawlen-as-id deg yiwen n wexxam tuḍen-asen tfunast din-din yeddem taqravt-is iteddu ar din, dγa yufa ccix yeqqim γef tevlaḍt lğamaε winna ivan ccγel-is:ittedden, yettẓala, yettaru leḥruz daya kan i yessen, apapas yerra slam fell-as, ma d ccix yerra-yas-t-id s usneḥneḥ am akken yeṭṭihin γef upapas imi ara iruḥ ad ilawi tafunast, winna yenna-yas( sneḥneḥ ma ad tesneḥenḥeḍ a ccix ma tevγiḍ ad tkecmeḍ ljennet xdem am nekk, mačči sstarda ukerkur ara tḍemεeḍ ljennet)

  7. a tadyant xedmen leciax,
    yebbwiten akkw usiyax,
    yerna wid iten iciwrren,

    taggi ttazwara n yiwen usefru n si moh umhend,igg xdem &ef txessarin idd yettlallen ma ara sewqqqen leciax ljjamae di temsal n’taddart.
    akken nan leqvayel:lec&al n taddart muqqrit lecyax ljjamae mezziyit.

  8. a tadyant xedmen leciax,
    yebbwiten akkw usiyax,
    yerna wid iten iciwrren,

    taggi ttazwara n yiwen usefru n si moh umhend,igg xdem &ef txessarin idd yettlallen ma ara sewqqqen leciax ljjamae di temsal n’taddart.
    akken nan leqvayel:lec&al n taddart muqqrit lecyax ljjamae mezziyit.

  9. a tadyant xedmen leciax,
    yebbwiten akkw usiyax,
    yerna wid iten iciwrren,

    taggi ttazwara n yiwen usefru n si moh umhend,igg xdem &ef txessarin idd yettlallen ma ara sewqqqen leciax ljjamae di temsal n’taddart.
    akken nan leqvayel:lec&al n taddart muqqrit lecyax ljjamae mezziyit.

  10. azul
    ahya a Mass Murad, ayen akka i d-turidh dayen ur nes3i yara abruy n tidett. leqfen-k ula d kec widak nni igh-yettekelixen si zik. za3ma d ccix n taddart i d acengu inek, netta di lawan cwaten yettefen ta3rict ccan lheq-ik d lheq n warraw n warraw-ik, u kec tteggiren-ak-ed ighes-agi n ccix d wat icumar akken ad tezhudh deg umcah’ nsen. ahya a mmi ikker ubaxix di tqesrit-ik, kec mazal tesmedagedh times i wiyadh. Fkigh i ububdir ameyyez-agi nwen iderghalen… ah’ay ah’ay!!!!

    • azul a Med, neẓra akk sebba d adabu iwumi ur nezmir ara deg wacḥal ayya, yezga ixeddem lebγi-s deg-nneγ, zik s lmuğahiddin d nutni i d ixeddamen udabu ttgen ineqqisen »rapports » γef wid ur n-sεi ara ixemmimem am lafalan, ass-a rrnan-d leccyux-a iṣalafiyen i wakken ad beddlen tugna n Iqbaliyen, wigi usan-d ad kksen ayen i d-yeqqimen deg ẓuran, ur d-usan ara ad qaddren ansayen neγ tutlayt-nneγ, di kra n tuddar nettwali d acu iḍerrun, mi d-neṭqeḍ ad tafeḍ yiwen n taddart-ik mgal-ik, acku ittuwbeddel yakan : am akken teḍra di Gurara di tallit-nni n Mml-s Uxeldun, tama i ttuwεerben ad tekreh tama-nni nniḍen i mazal teṭṭef di laṣṣel-is.

  11. azul
    ahya a Mass Murad, ayen akka i d-turidh dayen ur nes3i yara abruy n tidett. leqfen-k ula d kec widak nni igh-yettekelixen si zik. za3ma d ccix n taddart i d acengu inek, netta di lawan cwaten yettefen ta3rict ccan lheq-ik d lheq n warraw n warraw-ik, u kec tteggiren-ak-ed ighes-agi n ccix d wat icumar akken ad tezhudh deg umcah’ nsen. ahya a mmi ikker ubaxix di tqesrit-ik, kec mazal tesmedagedh times i wiyadh. Fkigh i ububdir ameyyez-agi nwen iderghalen… ah’ay ah’ay!!!!

    • azul a Med, neẓra akk sebba d adabu iwumi ur nezmir ara deg wacḥal ayya, yezga ixeddem lebγi-s deg-nneγ, zik s lmuğahiddin d nutni i d ixeddamen udabu ttgen ineqqisen »rapports » γef wid ur n-sεi ara ixemmimem am lafalan, ass-a rrnan-d leccyux-a iṣalafiyen i wakken ad beddlen tugna n Iqbaliyen, wigi usan-d ad kksen ayen i d-yeqqimen deg ẓuran, ur d-usan ara ad qaddren ansayen neγ tutlayt-nneγ, di kra n tuddar nettwali d acu iḍerrun, mi d-neṭqeḍ ad tafeḍ yiwen n taddart-ik mgal-ik, acku ittuwbeddel yakan : am akken teḍra di Gurara di tallit-nni n Mml-s Uxeldun, tama i ttuwεerben ad tekreh tama-nni nniḍen i mazal teṭṭef di laṣṣel-is.

  12. azul
    ahya a Mass Murad, ayen akka i d-turidh dayen ur nes3i yara abruy n tidett. leqfen-k ula d kec widak nni igh-yettekelixen si zik. za3ma d ccix n taddart i d acengu inek, netta di lawan cwaten yettefen ta3rict ccan lheq-ik d lheq n warraw n warraw-ik, u kec tteggiren-ak-ed ighes-agi n ccix d wat icumar akken ad tezhudh deg umcah’ nsen. ahya a mmi ikker ubaxix di tqesrit-ik, kec mazal tesmedagedh times i wiyadh. Fkigh i ububdir ameyyez-agi nwen iderghalen… ah’ay ah’ay!!!!

    • azul a Med, neẓra akk sebba d adabu iwumi ur nezmir ara deg wacḥal ayya, yezga ixeddem lebγi-s deg-nneγ, zik s lmuğahiddin d nutni i d ixeddamen udabu ttgen ineqqisen »rapports » γef wid ur n-sεi ara ixemmimem am lafalan, ass-a rrnan-d leccyux-a iṣalafiyen i wakken ad beddlen tugna n Iqbaliyen, wigi usan-d ad kksen ayen i d-yeqqimen deg ẓuran, ur d-usan ara ad qaddren ansayen neγ tutlayt-nneγ, di kra n tuddar nettwali d acu iḍerrun, mi d-neṭqeḍ ad tafeḍ yiwen n taddart-ik mgal-ik, acku ittuwbeddel yakan : am akken teḍra di Gurara di tallit-nni n Mml-s Uxeldun, tama i ttuwεerben ad tekreh tama-nni nniḍen i mazal teṭṭef di laṣṣel-is.

Comments are closed.