Ayen nuqem tufra?

9
333

Inna-as Georges Brassens seg yiwet si tezlatin ines ur nheffu: La chose ne me gène pas mais les mots me dérangent (taγawsa ur iyi tḍur ara ma d awalen-is ccan iyi!)

Akka diγen netta i teḍra yid negh s Igawawen tineggura yagi. Nevγa akken ma nella yiwet n tγawsa i tmurt nneγ, i ugdud nneγ, i uγref nneγ, i udles nneγ, i tarwa nneγ d tin ines uzekka. Nettwet fell-as akken a nidir, a nili azekka. Akken ur nengger ara, ur nettγav ara. Acku ulac win ivγan ad isuḍ ad izri am aḍu. Ulac win ivγan ad ittwattu kan akka d netta ur ittwasen, ur iga kra ama i watmaten is ama i talsa s umata.

Fell-as ihi i nettwet, fell-as i nessusem i nesver i rregmat d ddel. Nezga nessaram neqqar ahat ad tuγal ad tveddel tegnitt. Xas akka yir awal, tisusaf, agdal d tyita zgan fell-aneγ. Maca mi ara tt-id nger gar wallen nneγ, ittuγal-d usirem, tettuγal-d tezmert akken ad nesver ugar, akken as nawi i wayen ivγu iγli-d fell-aneγ.

D nettat diγen iγ idegren nessali-d ikavaren n tsartit, tidukliwin tidelsanin, imussuten diγen di myal ssenf d wanil. Iγmisen d rradyuwat ur nezgil tameslayt: s teqvaylit, s tefransist d taaraγt. D nettat iγ d-isufγen s izenqan a nelhu, ad d-nsuγ, ad d-nenni. Γef isem is i nquvel acengu d ifassen d ilmawen. Fell-as irefden kra gar-aneγ aveckiḍ, i yundin lbumbat am tarvaât n 76.
Fall-as diγen i fkan ixfawen nsen d asfel aṭas Igawawen. Ttwaṭfen, tturzen u ttwaaesren macci d tikkelt, wa di Barwagya wa di Lambeze, wa di Lherrac wa di Taẓult. Aṭas diγen seg nneγ, i srewlen si tmurt, nfan ten, gedlen asen akal iẓuran nsen. Ula di laxxart, ddaw tmedlin ugin asen tamurt nsen. S yis kan ihi i nella, i nedder. S yis ara nesgunfu mi ara aγ teccar, assmi ara d-yaweḍ wass nneγ imi wa xarttum ivan, nevna fell-as.

Fell-as diγen i nevges i nhezzem netturar deg unnar icenga. Nuγal d ileqqafen gar iffasen nsen imi nedda tikli nsen. Di tsartit nga am nutni, nerfed awal d tmuγli am nutni. Tudsa n temsal nneγ nefka yas udem ur nelli d ayla nneγ.
Nurar yidsen akken asen neâjjev, nγil ahat ad nâeddi, aγ fken udem am akken isen-t nefka, am akken iten nquder.
Nejja deg ayla neγ nehrez win nsen, nettu idles nneγ nelmed win nsen, nehmel iẓuran d ddin neγ nerfed wid nsen, neqqim γef umezruy nneγ nkemmed-it maca nerfed s igenni win nsen. Nerkeḍ tameslayt nneγ nestehza deg-s maca tid nsen neddem-itent, nelmed-itent, nerfed-itent γef tqucac iqerray nneγ u d win itent-isnen kan i umi nefka azal gar-aneγ! Neqqar-as iγra iẓwer. Win kan d-ineḍqen yisent yuγal sdat nneγ, gar wallen nneγ d uhdiq.
Nergel avrid nneγ nerẓa asalu i win nsen, nunef i tfarkiwin nneγ nefres tid nsen, nerra di ḍḍerf irgazen nneγ nessali wid nsen. Nessumes avernus, nessared aqendur d ugennur. Nunef i uvendayer iqqim ur ihḍim, neddem s irebbi nneγ dderbuka a nezhu.
Xarttum macci d yiwet.

Anecta ak fell-as ihi. Γef isem is akw i teḍra, i tevda. Γef isem is ara tekfu. Xas akka di myal tallit nefka yas isem is-d izgan, id-irran fell-as di tegnitt: trad, tilelli, amennuγ, tasartit, izarfan n umdan, ikavaren, tugdut, tagrawla, tamaziγt, teqvaylit, timanit, taγmist, izarfan n tmeṭṭut, tafsut ama d tamellalt am a d taverkant. Nefka-as ak ismawen ala win-is n tidett. Win akken is d-izgan, d-irran fell-as. Win akken ittecebhen, is ifkan tahuski talqayant war agusim d ijujen, war taẓẓult.

Assa riγ ad uγaleγ ihi d sstut m levtut. Ad rreγ tiqaraḍin u yerna ak-en zenzaγ, ak-en feḍhaγ. Ur ken teṣraγ ara u fihel ma tefkam iy-id tundicin d ijeâvuven D ayen ihi a gma d ultma, ayen akka ak i γef tt-ncud, tiyersi ara awen fsiγ akka tura d ayen akken ahaqel tγunfam neγ tugadem, d ayen akken tevγam war ma tennam-t-id. Ldit imeẓẓuγen nwen ihi a wen tt-in ssefruγ. Anect-a akk id-iḍran, id-illan, id-nniγ s lecwar n wawal d: azarug. D azarug, a gma. Akken ik ihwa sqecer-itt, akken ik ihwa qedder-itt, akken ik ihwa ftel-itt ad teqqim d nettat. D azarug. C’est l’indépendance, mon vieux! The independence, buddy!
AZARUG. Akka ih: A.Z.A.R.U.G. Eyyaγ ad tsuγeḍ yidi: A.Z.A.R.R.R.R.R.R.U.G!

Atan ihi smenḍfaγ ayeddic nni nneγ aqvur, fγeγ awen-d tamadaγt iw. Kra akka nettali
nettṣubu, ntezzi ntenneḍ, d azarug i γef nettnadi. Taγawsa ihi sya d afella ur iyi tettḍuru ara, awalen is ur iyi tetten ara. Init as ihi i uselway n unavad aqvayli uâdil, mass Ferhat, d uselway n umusu n timanit mass Ucebbi Vuâziz dacutt dacutt, xas akken anect-a ak γef tiṭ nsen i illa. Init asen nera tamurt ara yili d tin nneγ, nera aγervaz ara isseγren arrac nneγ, nera taγdemt ara iqadren imdanen d izerfan nsen, nera adavu ara iqedcen γef medden, ara isenden γef medden, nera awanek ara d-irren lherma d isegh iγ-ittwaksen si twaγit d-iḍran deg Icariḍen deg ussegass 1857. Init asen aql-aγ yid-wen, aql-aγ deffir nwen, sdat nwen, ar tama nwen. Kunwi d nekni, nekni d kunwi.

S uzarug kan ara nerfed iqerray nneγ a nzux gar tmura, ara nekfu tuzma d ulummu deg nneγ. Kan akka ara nehves tuccin deg ikesman d tvardiwin nneγ. Ala s uzarug i nezmer a nefreẓ ayen illan d ayla nneγ akken ad t-nehrez.

 

9 COMMENTS

  1. Azul, njem aṭas asmel n tamurt.info, mi akken ulac it, nxaq fell as, d tumert tuγalin is s wudem amaynut.
    Di tnezzayt n wassa nekk suliγ anay nneγ ilmend n wass aγelnaw Aqvayli, atan la yettrefrif nnig uxxam iw, ammer d levγi Iqvayliyen anda ma llan, igit nsen amezwara d asveddi n wanay nsen i wakken a t-id walin iγerfan nniḍen, tavγest i wid ittmahalen i usveddi n uwanek n tmurt n Yeqvayliyen.

  2. Azul, njem aṭas asmel n tamurt.info, mi akken ulac it, nxaq fell as, d tumert tuγalin is s wudem amaynut.
    Di tnezzayt n wassa nekk suliγ anay nneγ ilmend n wass aγelnaw Aqvayli, atan la yettrefrif nnig uxxam iw, ammer d levγi Iqvayliyen anda ma llan, igit nsen amezwara d asveddi n wanay nsen i wakken a t-id walin iγerfan nniḍen, tavγest i wid ittmahalen i usveddi n uwanek n tmurt n Yeqvayliyen.

  3. Azul, njem aṭas asmel n tamurt.info, mi akken ulac it, nxaq fell as, d tumert tuγalin is s wudem amaynut.
    Di tnezzayt n wassa nekk suliγ anay nneγ ilmend n wass aγelnaw Aqvayli, atan la yettrefrif nnig uxxam iw, ammer d levγi Iqvayliyen anda ma llan, igit nsen amezwara d asveddi n wanay nsen i wakken a t-id walin iγerfan nniḍen, tavγest i wid ittmahalen i usveddi n uwanek n tmurt n Yeqvayliyen.

  4. azul a Iγemrasen, ayagi, d tidet suliγ-t ass nni n wass aγelnaw Aqvayli, tura nesεa anay amackit s wacu ara nzux, aẓerwal d uwraγ d waza azeggaγ d tceḍwin uzemmur, deg tallit nni n tefsut n 80, gan taznewt mgal Leqvayel: qqaren vγan azarug nsen, gan-d anay yesεa ticeḍwin uzemmur, atan nwala iman nneγ assa s wanay agi.

  5. azul a Iγemrasen, ayagi, d tidet suliγ-t ass nni n wass aγelnaw Aqvayli, tura nesεa anay amackit s wacu ara nzux, aẓerwal d uwraγ d waza azeggaγ d tceḍwin uzemmur, deg tallit nni n tefsut n 80, gan taznewt mgal Leqvayel: qqaren vγan azarug nsen, gan-d anay yesεa ticeḍwin uzemmur, atan nwala iman nneγ assa s wanay agi.

  6. azul a Iγemrasen, ayagi, d tidet suliγ-t ass nni n wass aγelnaw Aqvayli, tura nesεa anay amackit s wacu ara nzux, aẓerwal d uwraγ d waza azeggaγ d tceḍwin uzemmur, deg tallit nni n tefsut n 80, gan taznewt mgal Leqvayel: qqaren vγan azarug nsen, gan-d anay yesεa ticeḍwin uzemmur, atan nwala iman nneγ assa s wanay agi.

Comments are closed.