20 di γuct 1956

0
320
aseqqamu
aseqqamu

Ass n 20 di γuct useggass n 1956, sin iseggassen di ticett n ttrad n 54-62, d ass useqqamu n Summam. Tudsa ines si tazwara ar tagara d Iqvayliyen: aqerruy d Abban Remḍan, ifassen d akulunil Amiruc At Ḥemmuda, i iṭṭfen tawilayt tis qrad. Amkan di taddart n Ifri. Ar assa n wussan mazal it uxxam nni aqvur i deg mlalen ived. Ttruḥun ar din medden ttwalin t id ar assa. Yuγal amzun d tamezgida n yiwen gar iâessasen nneγ n tmurt.

Talujistit n tudsa useqqamu am wa, d ṭṭrad ixeveḍ gemmaḍ-in gemmaḍ-a, anect ilatt. Laqent ayendin n teẓwer d tigzi. Tlaq daγen tevγest, tirrugza d tissas. Maca tigi ak zemren asent s uzdi n lqed Abban d Amiruc. Kelxen i Irumyen imi ssawḍen gan aseqqamu am wa s tufra. Ssawḍen-d imawasen, wid ittekkin deg useqqamu, si tmura n wAâraven di laman u rran ten di laman. Limer illa kra id-illan yalli ih’ud iten Amiruc imi kra kkan di Teqvaylit γef tiṭis illan.

Maca ayen meqqren, ayen yugaren ula d wid i t issudsen, d iγtasen ittwaṭfen neγ ittugezmen dinna. Acku imiren i yuγ ttrad avrid nniḍen. Seg imiren d asawen i tuγ tmuγli, i ttwagzem rray d akken aγarim ikka-d nnig userdas, win n tmurt ikka-d nnig n win n verra. Imiren i ittuseγti wayen illan izleg, ittwaṣwev wayen illan iâwej, id-illul wayen illan ixus. Lḥasun limer ur d-illi ara useqqamu n Summam ur d-ittili ara uzarug 6 iseggassen seldis.

Ihi kra ara d-ifγen deg imawen n medden assa γef useqqamu agikana d tizeḍt, d ayen ilhan d zzux. Maca xas akken d tadyant tameqrant iccuren d azal, asqammu n Summam izgel imawlan. Izgel tameslayt imawlan-is. Ifka azal i taâravt ijja taqvaylit, ijja tacawit xas akken d Iqvayliyen d Icawiyen i ittuqimen ttrad, i ittnaγen. Ayen ihi? Tamezwarut, macci kan d aseqqamu n Summam i ihemlen taqvaylit. Si zik, si 1926 qqimen kan fell as Iqvayliyen ssusmen. Assmi d-nḍḍqen fell as di 1949, kkukin-d fell asen u nγan ten neγ âezlen ten yiwen yiwen. Seg imiren tettvan-d taqvaylit am akken d cwal kan, d ugur i tegrawla tazzayrit. Ihi ahmal n teqvaylit assen d akemmel n wayen illan kan zik. Ahat ur d-rris ara ak ar gar wallen nsen imi akken kan innumen.

Tis snat, hemlen tt imi iγtasen iṭṭfen nniḍen ẓran waâren a ten sâeddin dγa ur vγin ara ad rnun ayen i izemren ad issemγer ugur d taâkemt dγa ad zelgen wAâraven ad ḥevsen amennuγ. Aârav izmer ad isekker iman-is ma iwala tameslayt is illa kra i tt igzen. Tis qrad, d ṭṭviâa n kra n Iqvayliyen i ivγan ad ḥellin ayen i ten ixxusen. Taqvaylit d ayla nsen tvan, maca Llezzayer gar ifassen Irumyen i tella. D nettat kan id-rran ar gar wallen nsen.

Maca akken tevγu tili tγawsa irran taqbaylit di ṭṭarf, tufa-d iman-is ama imiren ama seg uzarug d asawen tettwaqmeḍ fell as tegnitt. Ar γures nettat aseqqamu n Summam am win ixedmen ar xalti-s! Ulac iqiḥ!