Di tsumta ɣer tira

0
359

(TAMURT) – Idelli, lligh d ibekki, uɣalegh d amdan, azekka ad uɣalegh d iɣsan, sel azekka ad uɣaleɣ d aɣebbar. Ɛezrayen xas yecca times, ur yettaf ara d acu ara yeddez. Ad yettsuɣu kan fell-i, ad yeqqar : « Teccid Rremdan a ccmata ass n 13 di Tuber deg useggas n 3017 ».

Nekk, ad ttadsaɣ kan s tufra axater win yemmuten yesgunfuy, yettak imuras i wuguren. Idelli, heddreɣ kan di timawit i tsumta ɣef ayen i yi ceɣben, ass-a, ttaruɣ uguren-iw di lkaɣed. Wissen ma ttagi imi yeqqar umusnaw Charles Darwin  « La théorie de l’évolution ».

Ahat yura di twenza-w ad idireɣ di tusaft, ala tasumta d yimru id uffiɣ ɣer yidis-iw. Ma d imdukal akken ma llan, jebden iman-nsen : wa yerwel, wa yettadsa, wa yeffer, wa yessusem, wa yerra iman-is ur yesli ara i tiɣri, wayed ur d iwala ara imettawen-iw.

Suref-i-yi a tasumta, bezzaf i kem eetbeɣ. Deg asmi id luleɣ, nnɣiɣ-kem s nnhati, d iɣeblan d uguren. Yal id, hekkuɣ-am-id lesrar-iw, ttruzuɣ aqerruy-im. Tectaqed ad tafed talwit, ad t-sled i wawal azidan i yebnan ɣef tirga yettwellihen ɣer temsunt. Yal id, zgiɣ ttcektiɣ ɣef yir zher d yir tudert. Zgiɣ ttalaseɣ, rennuɣ : « Itij yugi ad yecreq, agris yugi ad yefsi, tagrest tegdel tafsut, tayri tugi ay-id wali, teseuzzeg ul-is, tcud iɣalen-is. Zher yezzer di lebher ur nesei tagara, iferrawen-iw zgan d iwraɣen, yefɣin usirem… »

Macci d yiwet n tɣawsa i yesluɣen ul-im. Xas ur t-heddred ara, zriɣ tfehmed-i-yi-d. Tikwal, tettrud yid-i, tikwal tesfadayed imettawen-iw. Ul-im hnin d ayen kan, yerwa tidak yuran. Ass-a, bɣiɣ ad am fkeɣ cwit n talwit axater tɣaded-i-yi, atas it sebred, tuklaled ad t-sgunfud cwit. Ass n timawit ifuk, ad fkeɣ nnuba i tira. Ad teqqimed i lebda deg ul-iw, suref-i-yi di laɛnaya-m.

Ass-a, ad hkuɣ lesrar-iw i yimru, sarameɣ ad yeddu yid-i s tebɣest, ɣur-m ad yecbu, yal ugur ad t-yerr d taqesit neɣ d asefru. Yal id, ad yaru akken iwata. Afrayen xas ma qerhen neɣ jerhen, ad ten yerr d aktayen.

“Aru a yimru, ttxilek ur ttaǧǧa amedyaz wehd-s yettru. Aru, aru, aru akken ad yertih wul-iw, ad yifsus wallaɣ-iw. Aru alama tbanned tafat n tafrara.

“Am tsumta negh ugar, ad illiɣ yid-k i lebda, fkiɣ-ak awal n yirgazen winna akken hemmlen iheddaden”.

Sɣur Hemmar Bussaɛd