« Yal uccen yaɣ tuccent-is »

0
3093
Yal uccen yaɣ tuccent-is
Yal uccen yaɣ tuccent-is

TAMURT – Tagi d tadyant n yiwen n uqbayli n taddart n Tiza di tama n tɣiwant n Uẓeffun. Argaz-agi, am kra n wiyaḍ, yezdeɣ s twacult-is di tmanaɣt, maca mazal-it, mačči am kra, iṭṭef di tnaṣlit-is. Ihi, wagi d Dda Areẓqi, ɣur-s seddis n dderya, semmus deg-sen d tullas, sin d arrac.

Qus di tullas nni reclent, deg ixxamen-nsen, ma d arrac nni, ula d nutni reclen yagi. Yal laɛwacer, yess-is n Dda Areẓqi ttasent-d s warraw-nsen d irgazen nsent ɣer wexxam, akken ad mlilen u ad ksent lxiq. Teqqim yiwent n tallest, d tewweḍ d tilemẓit, isem-is Kahina, acku mazal ur « d-isseqsa ara lmektub-is », akken ula d nettat ad teffeɣ am isetma-s. Γer tama n uxxam n Dda Areẓqi, illa yiwen n ldjar-is d aɛrab. Ldjar-agi ɣur-s arraw-is ula d netta. Fiḥel ma ḥkiɣ-d taqsiḍt-is. Ihi, yiwen deg arraw n waɛrab agi iwumi sawalen Islamullah, tɛdjeb-as taḥdayt agi n Dda Areẓqi; yebɣa a tt-id isuter i zwadj-is. Ihder-as i bab-as, inna-as:
Islamullah : -A bah, bɣiɣ ad recleɣ d Kahina, yelli-s n ldjar-nneɣ Areẓqi. Tura ad sutreɣ d gek a baba ma ad tt-tsutreḍ akken a yi-tt-yefk.

Baba-s n waɛrab-agi, isem-is Kader, iqqim kra n ddqayeq, issusem, ibedd-as wawal, allen-is ɣabent, ruḥent deg targit n texmam. Mmi-s nni yenṭeq ara ɣur-s yenna:
Islamullah :- A bah, d acu akka ? Aɛrab yerr-as i mmi-s:
Kader : -ih a mmi, ur cukteɣ ara aɣ-nasben, maca nekwni d aɛraben, nutni d iqbayliyen, ur n ttemnasab ara si zik.  Mmi-s n Kader, yenṭeq-d ar baba-s nni s lḥir, yenna :
Islamullah : – Ayɣer akka Bah, yak nekwni akk d inselmen am nutni ?
Baba-s i mmi-s : – ih a mmi, s tidett, maca xilla i yellan umgared yaraneɣ d iqbayliyen, mačči  yiwet. Ittkemmil deg awal-is, yenna i mmi-s: -maca ad sutreɣ, ma yeqbal, a rbeḥ a tafat, ma yugi ur ik-xedmeɣ a mmi. Irra-yas mmi-s i baba-s:
Islamulla : -Ih a bah, suter-it, ma yeqbel ha, ma yugi, ur yelli inexdem !

Azekka nni, Kader, ldjar n uqbayli, yuder-d ɣer lqahwa anida i ttemlilin yal ass akken ad uraren dduminu yernu ad qesren ɣef teqdimin-nsen.  Akken i d-iḍal di tewwurt n lqahwa  iwumi sawalen « Le rendez-vous des amis », iḍher-as-id Dda Areẓqi iqqimen ar ṭabla d yiwen ukelyan, ttmeslayen s teqbaylit u tessen leqhawi.
Kader iruḥ qbala ar ṭabla n Dda Areẓqi akken ad imsalam yid-s.
Kader aɛrab yenna: – sbaḥ d lxir ya Rezqi !
Aqbayli :- sbaḥ d lxir ula d kečč a ldjar !
Aɛrab:- Suref-iyi-kan, bɣiɣ ak-d-iniɣ yiwen umeslay, maca ilaq nekk yid-k kan.
Dda Areẓqi, ikker-d ɣef ṭabla, idja amddakel wid ittqessir, yezwar zzat n ldjar-is, ffɣen-d di lqahwa, ddan armi d yiwet lqahwa n kra lmitrat, kecmen di sin.  Ruḥen ɣer ṭabla tamṭarfut akken ur sen-d-sellen ara medden d acu ara hedren. Kmanddin snat n tecrifin.
Dda Areẓqi icuket d kra ara s-id-isuter u yerna icukk ɣef yell-is
Kahina, tamaẓuẓt-is.  Yagi ibda ikcem-it tugdi, ittxemmim amek ma yella d anect-a ara s-d-isuter. Dɣa, Dda Areẓqi, iḥar ad iẓer d acu-t akka wayen ara s-id-isuter ldjar-is Kader. Inṭeq ar ɣur-s netta d amenzu Dda Areẓqi: -Ah, a lxir ncallah, d acu akka i teḥwadjeḍ ar ɣuri a ldjar ?
Kader :-Ih, ya Reẓqi, hatan bɣiɣ ak-id-sutreɣ yelli-k Kahina i mazal ur nezwidj ara, tura ma yella wamek, ibɣa-tt mmi-nni amectuḥ Islamullah. Tura kečč wali ma ad aɣ-tt-tefkem. Dda Areẓqi, issusem kra lisigund, iger-d nnehta, yenna : – tura ad ak-d-erreɣ s wawal kra nwussan, am akken teẓriḍ, ilaq ad ciwreɣ  at wexxam akked d warraw-iw. Akka a ldjar ?
Ldjar-is Aɛrab yenna: -ih, d lwadjeb, akka kra n wussan terreḍ-iyi-d s lexbaṛ. Mfaraqen dinna, Kader aɛrab ikcem ar uxxam-is, Dda Areẓqi, yuɣal-d ɣer lqahwa : « le rendez-vous des amis » ad ikemmel ameslay d umddakel-is aqbayli.

Tameddit ikcem Dda Arezqi ɣer wexxam-is, lewhi n lmeɣreb. Arraw-is mazal ur d-wwiḍen ara, ma d tameṭṭut-is Nna Faḍma d yelli-s haten-ad di tkuzint ttheggint-d imensi. Ikker wemɣar ad isiɣ tiliẓri n BRTV akken ad iwali isalen n wass. Iluɛa taqfilt, imiren kan i d-bdan isalen n 20 h00. Netta yettmuqul, kra kan ikcem-d yiwen deg arraw-is, snat n ddqiqat iran-d wayeḍ. Yal yiwen mara d-ikcem, ad isellem ɣef baba-s. Akka i d lɛadda ɣur-sen. Ur tɛeṭṭel ara, tenna yelli-s Kahina : -A bah, a ken-in-awiɣ imensi ?… a yewjed !  Ih a yelli, is-yerra baba-s. Kkren ad qqimen ɣer ṭabla netta d warrw-is, Nna Faḍma tewwi-d akasrun d axel-is aɣenja yewjed. Tessert-it, yelli-s teḍfer-d yemma-s deffir, tewi-d iḍebsiyen d tɣenjawin d yen yetabaɛen ayen n tuččit.

Qimen-d ɣer ṭabla akken tella twacult. Mi fuken tuččit n imensi nsen, ikker-d Dda Areẓqi inṭeq ar twacult-is, yenna:
Dda Areẓqi : – Ass-a tella  yiwet n tɣawsa aken-tt-id iniɣ, acku d ayen yaɛnan Kahina. Kahina yagi d yelli-s tamaẓuẓt ɣef taɛna taluft. Dda Areẓqi yettkemmil deg awal-is:
-Ihi, aken d-iniɣ, ldjar agi deffir n uxxam, isuter-aɣ-id i nnesba.
Tura ad d-inim ma yella ilaq wanect-a neɣ d acu i twalam ?

Araw-is di sin, susmen, ttrajun d acu ara d-ini yemmat-sen. Kahina tesseḍḥa, tekker. Nna Faḍma tenṭeq-d tena: -Ih, tura zwadj agi n yellitneɣ dayen ibanen, maca ahat ilaq a nerju kra, acku mazal
meẓẓiyet, yernu acuɣer aka ara nefk yellitneɣ agi i waɛrab ? Ayen, uqqan akk iqbayliyen ? Amer d lebɣi inu, werdjin ad nasbeɣ aɛrab a lukan wissen acu. Teẓriḍ ay argaz, nekwni d yid-sen ur ilaq ara kra uxaluḍ, acku nemgarad di kullec. Ihi, nekk ar ɣur-i ur qbileɣ ara. Ad terju ad yas lmektub-is, win is-ilaqen, aqbayli am nettat kann. Dda Areẓqi ula d netta, ihuzz aqerruy-is, am akken idda-d deg awal n tmeṭṭut-is. Inna imiren: -Ihi a tameṭṭut, ɣurem lḥeq, d awal lɛali…. Dda Areẓqi ittkemmil deg awal-is, yenna :

Γef ayagi i ken-id-cawreɣ akken a nemwafaq, akken azekka ulac kra n llum fell-i. Ula d nekk ur tris ara neyya-w akken ad nasbeɣ cetla yagi n aɛraben  deg nemxalaf amma di laṣel, amma deg tutlayt d waṭṭas niḍen.
Arraw-is, ddan-d deg wawal n babat-sen, nnan-d : -A babatneɣ, anadam teddreḍ, d kečč- kan i d aqerruy n wexxam, akken d-nniḍ nedda yid-k ! Ma d Kahina teqqim di tkuzint, tsell-d akk ayen i d-mmeslayen. Kra akka, issawel baba-s i Kahina : -A yelli, a wiyaɣ-id afendjal n lqahwa. Nettat : -ih a bah, tura kan.
Dda Areẓqi, segmi yekcem ɣer wussu, netta lla yettxemmim ɣef taluft agi nezwadj n Kahina. S tidett, is-yenna i yiman-is,  « bɣiɣ amer yelli yagi ad tercel akken ad tili deg uxxam-is, maca ilaq-as meqqar d aqbayli, ayɣer akka ar ttefkeɣ i waɛrab  ? Aɛni yelli yagi tugar ?  Ad terju kra ad yas bab-is, yiwen am nettat ». Azekka nni, Dda Areẓqi imlal-d ldjar-is aɛrab, yenna as: -A ldjar, yyad-kan an-sew snat leqhawi ! Argaz yusa-d, aqemmuc-is illi armi d imeẓẓuɣen :- yirbeḥ ya Reẓqi, yirbaḥ !  Ddan akken di sin, armi qqimen ɣer ṭabla, agarsun yusa-d, kmanddin leqhawi, dima di lqahwa « Au rendez γous des amis ».

Dda Areẓqi yenṭeq ar waɛrab d amenzu, yenna: – teẓriḍ ɣef cɣwel nni i d-nniḍ, xemmeɣ walaɣ d akken ur ilaq ara, amma i kečč amma i nekk, acku illa wugur n tutlayt garaneɣ, xas akken necrek tamurt nekwni yidwen. Aɛrab, inṭeq-d : -ih, s stidett ya Reẓqi, tesɛiḍ lḥeq !  Dda Areẓqi diɣen yenna : -tura lukan ad necdeɣ di laɛwacer yessi ar wexxam akked d yergazen nsen, s wacu n tutlayt ara nehder ? Nekk iḍulan-iw akk d iqbayliyen, ihi nettmeslay s tutlayt taqbaylit akken nella deg uxxam, ma illa-d mmi-k garaneɣ, ilaq-as a nemmeslay s taɛrabt nwen akken ad ifhem, neɣ mdah ?  -Ih, s tidett ya Reẓqi, s tidet, is-yenna ldjar-is Kader. Dɣa ferqen dinna, Kahina temnaɛ ur tt-yefka ara baba-s i mmi-sn Bexta, wammag kra niseggasen kan yelli-s n Dda Areẓqi d Nna Faḍma ad d-tebdu asebrureḍ, yerna d iɛarbuben !

Hand Berkouk

LEAVE A REPLY

Please enter your comment!
Please enter your name here