Ad lummeɣ imeɣnasen iqbayliyen sumata

0
2821
amenuɣ f tidets
amenuɣ f tidets

TAMURT – Iseggasen-a ineggura, nwala, twalam kra degwen d akken amennuɣ nneɣvɣef ayen yaɛnan idles d tutlayt taqbaylit, lla « irekku » deg wass ar wass. Iqbayliyen d Teqbayliyin, yal-wa d’acu i d-yelha; akumirsi yecɣel d tḥanut-is akken-kan ad izzenz selɛa-s, aqahwadji iḥetteb acḥal n tfendjalin d tgazuzin ara yesserbi, wayeḍ akken nniḍen, atg, …

Ihi, annar agi n wedles d tutlayt taqbaylit, ulac win i d-ilhan yid-s akken ad iḥarb fell-as. Ilaq ad teẓrem d akken aṭṭas deg Iqbayliyen d Teqbayliyin ur d-nelha yara maḍi deg wanect-a u yerna alukan d lebɣi, ayagi d tudert-nneɣ n uzekka.

A ken-d fkeɣ-kan yiwen n umedya, acku nekk ttiliɣ yal ass deg wennar. Illa iɣrem i wumi qqaren : « Aẓeffun ». iɣrem-a ixulef iseggasen-ni yezrin. Ilaq ad twalim d akken xilla d « At Lzayer » (aljirwaten) i yellan laṣel-nsen n Uẓeffun, maca akken llan sebɣen (truzan) d aɛraben-inselmen neɣ : « uɣalen d imsɛarben », akken inna wanzi : « beddlen tagwlimt am izerman di tefsut ».

Tagara-ya, xilla i d imeyyaten i d-yemmaren deg-sen ar iɣrem n Uẓeffun, yerna ur d-ttawin ara ayen yelhan, maca d ayen n diri i lla zerɛan amma dinn-a amma ula di tuddart. Waggi ilaq ad teẓrem, ad twalim s wallen-nwen, nkent, ur d-ttasen ara acku ḥemlen neɣ ṭṭfen deg iẓuran-nsen, maca ttasen-d akken ad zerɛen ajedjiḍ i wumi sawalen « ddin awahhabi ». Ddin-agi awahhabi, hat-an lla imeqqi, igemmu deg akal n tmurt taqbaylit deg iɣrem-a neɣ di tuddart nneɣ. Mi i d-mmeslayeɣ
ɣef Uẓeffun i sneɣ u zgiɣ dinna yal ass, ad twalim ayen din di tlawin nneɣ s iqendyar, ijerbuben d iḥurimen n waɛraben d taɛrabin, qwan deg iberdan-is. Tilawin d yergazen n dagi, beddel llebsa, berran deg ubernus d tkessiwt, atg,…. Nekk mačči yiwen neɣ sin n ikumirsiyen i wid imeslayeɣ ɣef lhemm agi i d-ttawin tarwa n « Lqesba d bablwad d imaziɣen » (akken cennun di lḥirak).

Di lḥirak-agi, teslam akk i isuɣan n imeslayen-a di tlemmast n tmanaɣt, maca ilaq ad twalim d akken d aɣurru ay atamaten ! Ulac kra n teqbaylit, n tmaziɣt deg allaɣ-nsen, d ayen nniḍen i izedɣen allaɣ-nsen, acku ḥecden (dégénérés) wiggi akka i tɣilem ɛaqlen iman-nsen. Atmaten-a n twaɣit, lla ttɛaraḍen amek ara ken-kellxen akken seddun deg ubrid-nsen, win-d ddin asalafi neɣ awahhabi i d-wwin deg isuka-nsen di tmanaɣt. Ilaq ad teḥsum d akken ṭṭaqa deg-sen d
Iqbayliyen d Teqbayliyin, maca di laṣel-kan, uɣalen akken-llan d wiyaḍ neɣ ttidiren deg « teglimt n waɛraben », deg tmuɣli n imnekcem n waɛrab-inselemen n usekka !

Kra n ledwar ar deffir, mmeslayeɣ-d ɣef Vgayet, anida ajerbub, aximar d uqenddur n waɛraben-inselemn yuɣ lberr meṛṛa. Qlilit tlawin Tiqbayliyin n Vgayet ara twalim s llebsa nneɣ di beṛṛa, waqila ulac ula yiwet ! Ula d tiḥuna yeznuzun llebsa deg iɣrem n Vgayet neggrent. Ajedjiḍ-agi n llebsa, tetabaɛt tegnawit ass azekka, ma ur tfaqem ara. Ma tkemmel akka, Aẓeffun ad yuɣal am Delles kra n iseggasen ar zzat.

Tura akk-a, llant likric (crêches) anida, deg iɣrem n Uẓeffun d tagnawit i selmaden daxel-nsent i yeqrar, mačči d taqbaylit, acku xellen-d tarwa « bablwad-lqesba imaziɣen » (lizanjirwa). Ayen din i d-inneɣlen, id-immaren iseggasen-a ineggura. Iṣṣaweḍ lḥal di lbuṭ n tejmaɛt taɣelnawt (APN) i talit n Buteflika, walaɣ s tiṭ-iw tikelt tamezwarut laficat n Djabelleh, ficint deg tlemmast n Uẓeffun a lmumni !!! Hat-nad tura, ula d tarwa-nsen, imtruza-ya ar taɛrabt n tneslemt ur llemden ara taqbayli i tarwa-nsen, xas akken nutni d Iqbayliyen di tnaṣlit. Imdanen agi ur ttwalin ara iman-nsen d Iqbayliyen d Tiqbayliyin, maca ttwalin iman-nsen « d lizanjirwa » u tameslayt i rran-nsen d tagnawit (taɛrabt n ubrid).

Awal-iw-kan ɣef iɣrem n Delles, amek i yuɣal ass-a. Illa yiwen deg ussan n imuras nni n 2017, isuter yiwen n uqbayli n Tegzirt akken as isekkru axxam akken ad d-iruḥ netta d tmeṭṭut-is. Inna i weqbayli agi : « Aaah, a mas, ma a yi tessekruḍ astiddyu neɣ kra n texxamt, acku bɣiɣ ad d-awiɣ tameṭṭut-iw deg unebdu-ya ar dinna, acku di Delles ulamek, acku ferqen iragazen d tlawin di teftisin, yernu ilaq ad lsent ijerbuben ». Aqbayli nni yerr-as : « txelqem-d lhemm, tḥeṣlem deg-s ». Ihi, ay atmaten, lhemm-agi-nsen, lla t-id-sekcamen ar iɣrem d tuddart nneɣ i tmurt taqbaylit. Acu-iten yerḥan akk, am uḍabu am imsɛarben-is d akken Iqbayliyen d Teqbayliyin ad uɣalen d aɛraben-inselmen n usekkak am nutni.

Anida-ken, anida kent ay imusnawen d tmusnawin iqbayliyen d Teqbayliyin ? Anida-ken, kent ay imeɣnasen d tmeɣnasin n MCB, CMA i iɣaben deg wennar ? Tedjam lberr i icengga nneɣ anida aɣbel-nsen akken a « nesbeɣ », a netruzi, akken anuɣal am nutni ! Uɣalet-d ɣer wennar n umennuɣ n yedles, abaɛda di tmurt taqbaylit i ken yuḥwadjen ass-a, tazwara akken ad taɛqel abrid ara tawi tmurt taqbaylit, maca ma neɣfel, ma nessusem ad truḥ tmurt nneɣ ɣer twaɣit anida ur d-ttnejbar !

Hand Berkouk

LEAVE A REPLY

Please enter your comment!
Please enter your name here