Amezruy n tezlitt taqvaylit – Tazlitt taqvaylit

12
297

Tineggura yagi, akken is-inna Umengellat, ccna yagi d amehvul. Myal yiwen ansi is-ikka d wamek is-ifka udem. Tameddit, inaẓuren nneγ am wiyaḍ akw umaḍal, refden snitra d tjewwaqt u cnan ayen i isen-iccan ul d wayen isen izzan tasa. Maca anect-a d taglimt kan s ufella acku win igren tamuγli γef amek tedda tezlitt deg umaḍal akw d tmurt nneγ ad yaf temgarad cwiṭ tegwnitt. Acku tazlitt, am idles d tnaẓurt s umata, teqqen ar umezruy d wansayen n tmurt. Tcud γer wayen tedder tmetti. Teṭṭef, tejgugel deg umdan d wayen ittidir myal ass.

Γur-neγ ihi tazlitt tezga-d deg uvrid umeγnes d umennuγ γef izerfan n uγref aqvayli. S yis irefden imeγnasen imezwura amennuγ, deg-s i yufan cwiṭ n uvrid akken nnan-d ayen terva tmeḥqranit d tadimt irra udavu azzayri i tmurt n Iqvayliyen. Maca amennuγ s tezlitt d yiwen kan seg iḥercan teddem tezlitt taqvaylit. Wanag, tecna daγen tayri, temẓi, tudart d wayen akw iqnen ar umdan d tlufa ittidir. S umata, asentel n tezlitt taqvaylit yuγ avrid uγen isefra, icewwiqen d izliyen n at zik.

Dacu kan ma illa tazlitt tella-d d allal i umennuγ, inaẓuren nneγ xas sqedcen-tt maca ur d-ilhin ara aṭas yid-es, nettat s timad-is. Γef anect-a ahat ur d-illi ara kra usennulfu n talγa tamaynutt am akken d illa Rock n’ Roll, Folk, Reggae, Blues, Jazz, Rray, Caâbi d talγutin nniḍen ar wiyad. Zriγ aṭas ara yinin: awah! Caâbi d nukni imi winnat at winnat d aqvayli xas akken icna s taâravt. Wiyaḍ zemren diγen ad inin Andalus izuran-is d imaziγen. Ma d udem n temsal di tnaẓurt ikka akk-in i iẓuran. Tameslayt tetturar aḥric amuqran di tezlitt imi d tameslayt, di tazwara, i ittaken aẓar i tezlitt. D nettat i d udem-is. Maca akken ivγu illi ulac kra n Uqvayli d-jjan kra illan d aqvayli neγ d-qqimen assa d aqvayli.

Γef anect-a ihi ur izmir ara yiwen ad yinni “ta d taqvaylit” mi ara isel kra n tezlitt. D amedya, win islan i tezlatin n Rray, din din ad yenni “ta d tawahranit”. Γur neγ wisen ahat icewwiqen n at zik ma sâan udem aqvayli. Wanag inaẓuren nneγ n wass-a ur gin ara talγiwin nsen seg izliyen n zik.

Maca, anect-a diγen, ikka-d seg taluft imi tazlitt taqvaylit, di tazwara d asefru, d awal. Ma d aziwan neγ lmuziga terna-d kan s ufella. Tella-d am aken d allal neγ d “amek” ara d-yinni unaẓur awal is. D ttawil kan.

{{Ansi d-kka}}

Akken i t-walaγ ivḍa umezruy n tezlitt taqvaylit tatrart γef kuẓ n iḥricen. Iḥricen nni zgan-d γef tallitin d-tedder tezlitt taqvaylit.

Imi zik di tmurt d “lâiv” win icennun, amezruy n tezlitt taqvaylit tatrat ivda di Fransa.

{{Tallit tameznut: 1900 ar 1930}}

Vdan Iqvayliyen ttinigen ar Fransa di tazwara n timidi tis 20. Wa d amahil i t-iwwin yunag s levγi-s wayeḍ tezzuγer-it Fransa ivγa neγ iqqim. Imiren Iqvayliyen ur xliḍen ara d wiyaḍ, qqimen kkan mbugar asen. Myal yiwen igruri d at taddart-is. Win tt-ifkan i jjiḥ imiren ini idda d at lâarc-is. Maca xas akken, ayen illan d aqvayli iqqim d alqayan. Ma illa-d wayen n dir ar wiyaḍ nutni ur ten-iḥuza ma illa-d wayen ilhan diγen ini izgel-iten maḍi.

Deg annar n cna imiren, tazlitt taqvaylit tekkat lγida, avendayer d tjewwaqt n tγanimt. Ahat am bujjlima, ittikaten di taddart ar tayeḍ di tmurt.

Icennayen n tallit-ni nezmer ad nevder kra seg-sen, xarttum wid nufa: Yamina d Ḥurya, Si Muḥ akw d Si Ssaâïd (1910), Si Saâid Benaḥmed (1911), Ssaâid U Mḥand (1924), Saâid Lγundillut (1927), Fettuma Blidya (1927), Amar Ceqqal (1929), Yasmina (1932) akw d Ccix Amar Lḥesnawi deg ussegwass n 1932.

{{Tallit tis-snat:1930- 1970}}

Aṭas iminigen iqvayliyen id-irnan ar Paris di tallit-nni. Di tallit-nni, tamurt n Llezzayer mazil-itt ddaw uḍar umeḥras afransis. Γer Irumyen, Izzayriyen akw d Aâraven. Ssan akken iwata tikti yagi ula deg iqerray n Iqvayliyen. Imiren ihi ivdan qqaren iminigen nneγ: “nekwni s waâraven”.

Arumi iâser-iten si tama, dγa nudan lisser gar Waâraven. Aâraven n Llezzayer, wid n Maṣer d Lubnan. Imiren ihi imlalen akken ilaq d udles aârav, ama d isura n Maṣer d wid n Lubnan, ama d ahil, arnu-t s ufella, n rradyu n Qahira di Paris.

Tazlitt taâravt s uẓiwan-is imiren tuγ-itt tenarni u tejja s waṭas tazlitt d uẓiwan n Uqvayli. Dγa netḍen icennayen nneγ γer wid n Maṣer d Lubnan, refden allalen nsen am lâud d dderbuka. Ddan yid-sen s nnya, refden adles nsen s tegmatt. Yak d Aâraven akw, d inselmen akw, d atmaten akw! Myal tafsut s tefsut-is!

Syin d afella, kra n win irran ad yelli d “atrar” ad icnu am Imeṣriyen d Ilubnaniyen. Kra icennayen yuγalen d “atraren” imiren ad nevder:

Farid Ali, Moḥ Ssaâid Uvelaâid, kamal Hemmadi, Ccrif Xeddam, Zeruqi Allawa, Akli Yaḥyaten, atg.

Akka ihi iteṭṭef lmuziga taqvaylit avrid n usammer. Maca ur d-snulfa kra, ur terni kra i lmuziga usammer. Teḍfer taqufett, tedda di zhu! Ula d kra icennayen, am Akli Yaḥyaten, ḥersen-tt akken iwata, cnan s taâravt.

Tadukli “Izzayriyen” di Fransa “l’Amicale” teṭṭef afus macci drus i Iqvayliyen iccan di tvardiwin nsen imiren. Akka, win iran ad isnarni di tekti-nni n “nekni s Waâraven” fkan-as afud. Akka ihi irfden kra icennayen am Yaḥyaten akken ad isnarni udem n tiâurrevt di tezlitt.

Ma d tazlitt taqvaylit, imiren ihi i tuγ avrid n tezlitt taâravt. Temlal d wayen tt-yugaren u tefsi, tezzer deg-s.

{{Tallit tis-qrad:1970-2000}}

Seg uẓarug n Llezzayer di 1962 d yir tiyita tecca tmurt n Iqvayliyen di ttrad n 1963 d afella, lulent-ed tektiwin timaynutin. Ccna irfed-itent din din. Inaẓuren n imiren gezmen kra d-jjan wid iten-id-izwaren ar unnar n ccna. Akka id-frari cwiṭ n tatrart d umgired di lmuziga taqvaylit. Maca asnulfu anaẓur, i tikkelt nniḍen, iqqim kan di ṭṭerf. Wa idda deg uvrid n utaram am tarvaât Les Abranis, Idir, Meksa, Imaziγen imula. Kra nniḍen refden abanju n ccaâbi am Xelwi, Matub, Hamani. Kra nniden qqimen gar-asen cennun s snitra u tikwal mmalen ar wa tikwal ar wayeḍ am Umengellat, Ideflawen, tarvaât Tagrawla, atg.

Ahat ttikin cwiṭ Iqvayliyen deg usnarni n ccaâbi maca ur as-fkin ara udem aqvayli. Win is-islan assa ad yini ta “taâravt” neγ d “tasammart”. Xas akken annar n tikta innarni, tanekra tasartant tessedwawi medden u tekkes asen tiretwin d tugdi, win n tezlitt innarna maca ur iddi ara ar zdat.

Iqqim deg uvrid d-injar zik. D amedya ad nevder Farid Ferragi. Macci kan icennu am Umaṣri maca ula d isem-is anaẓur irra ad yili d akniw d Farid El Atrac. D ṣṣrima tadelsant neγ d tilelli wanect-a? D tanaẓurt neγ d tanaâurt?

{{Tallit tis-kuẓ: 2000 d afella}}

Ma si 2000 d afella, Rray, DJ, Rock, Reggae llan akw udmawen tessen tnaẓurt n tezlitt. Wa tehwa yas tegnitt icrah. Wayeḍ inuγna neγ icedha tazlitt n “at zik” dγa irra-ten akw d imehval.

Maca assa d tallit n uẓetta d tin n facebook d Twitter. Ttembaddalen medden tikta s tefses u ttafen allalen i usvded n tezlitt ‘’n wass-a’’ s tefses deg uẓetta d isenselkimen.

Myal yiwen anda ihi i yufa iman-is. Nek ahat aql-i di tama n tmaceqt, ar uγlaγal n Uheggar, ẓẓiẓineγ iṭij n tmeddit qqimeγ γef tevlaḍt sellaγ i tarvaât Tinariwen. D Tinariwen i ifγen fell-i ama γef iẓuran ama γef udem d talγa. Taglimt d ccetla, lγida d uvendayer.

{{Sani i t-tteddu}}

Akken tevγu tili tegwnitt, yiwen ur izmir ad irgel avrid n wakud d win n tikta. Ssimal izmer umdan ad ifren, kra n wayen ara iddren azekka di tezlitt, ad yidir s ufus-is acku d netta kan i iseccayen laẓ d veqqu n ccna. Mawel azekka am uẓekka, ur neẓri amek iga udem-is.

Sɣur M.A.U

12 COMMENTS

  1. ucukke¥ ara belli tezmer tazlitt taqvaylit add snulfu ssenf n’cna.yal ssenf yellan as-a yegla-dd s’umezruy-is,s’tenkkit-is.d’anadi deg umezruy n’tmurt,deg la3wayed d wayen akkw icudden¥er tuder tadelsant. tira n unggalen,anddatent as a teme¥riwin n’zik?magger tafsut,imensi qesam,….atg,s wanect-a ivenun medden tinekkit n’sen d idles n’sen.idles am tevhirt,att tfersed,att tenqced,att teswed,att tleqmed.alama tu¥al am di tazlitt ni umenggellet:zzdi¥ s tadut a3llaw si tmura jvand el¥aci,

  2. ucukke¥ ara belli tezmer tazlitt taqvaylit add snulfu ssenf n’cna.yal ssenf yellan as-a yegla-dd s’umezruy-is,s’tenkkit-is.d’anadi deg umezruy n’tmurt,deg la3wayed d wayen akkw icudden¥er tuder tadelsant. tira n unggalen,anddatent as a teme¥riwin n’zik?magger tafsut,imensi qesam,….atg,s wanect-a ivenun medden tinekkit n’sen d idles n’sen.idles am tevhirt,att tfersed,att tenqced,att teswed,att tleqmed.alama tu¥al am di tazlitt ni umenggellet:zzdi¥ s tadut a3llaw si tmura jvand el¥aci,

  3. ucukke¥ ara belli tezmer tazlitt taqvaylit add snulfu ssenf n’cna.yal ssenf yellan as-a yegla-dd s’umezruy-is,s’tenkkit-is.d’anadi deg umezruy n’tmurt,deg la3wayed d wayen akkw icudden¥er tuder tadelsant. tira n unggalen,anddatent as a teme¥riwin n’zik?magger tafsut,imensi qesam,….atg,s wanect-a ivenun medden tinekkit n’sen d idles n’sen.idles am tevhirt,att tfersed,att tenqced,att teswed,att tleqmed.alama tu¥al am di tazlitt ni umenggellet:zzdi¥ s tadut a3llaw si tmura jvand el¥aci,

  4. @Ttes:

    ala a gma. Ur mtawagh ara yid-k acku llan-d wansayen negh la3wayed ghur-negh di ccna: vujlima, idebbalen, izlan, icewwiqen, ih’ih’aten, atg. limer ur neddim abrid n tezlitt ta3rabt yelli atan tlul-d tezlitt taqvaylit akka d-inna umeskar n umagrad-a M.A.U. Xas akka ula d netta ewwet-itt gemmad-in gemmad-a imi ghur-s ur d-illi kra illan d ayla-nnegh di tezlitt….nnegh!!!!!

  5. @Ttes:

    ala a gma. Ur mtawagh ara yid-k acku llan-d wansayen negh la3wayed ghur-negh di ccna: vujlima, idebbalen, izlan, icewwiqen, ih’ih’aten, atg. limer ur neddim abrid n tezlitt ta3rabt yelli atan tlul-d tezlitt taqvaylit akka d-inna umeskar n umagrad-a M.A.U. Xas akka ula d netta ewwet-itt gemmad-in gemmad-a imi ghur-s ur d-illi kra illan d ayla-nnegh di tezlitt….nnegh!!!!!

  6. Azul

    Tazwara, ad as inigh tanmirt i wayi ‘d yura (l’article) ayyi isâan azal.
    Ghef akken twaligh (ghas akken ur lligh ara d amusniw n tmuzigth : izuran is, tamusni ines, atg), cna n Crifa, win n Taos Ämruc, dgha ayen imi neghar itebbalen akw d imeddahen (iqnen ghur ahric n talest), ay tamuzigth taqvaylith.

    Ahath n sruh, nedja deffir negh, attas n (lesnaf) n tmuzigth taqvaylith deg mir n (veddel) anamek n tudert negh, khersom deg ‘seggas n 1870. Ahath llan (lesnaf) n tmuzgth i nella ncennu ussan lwaâdath i nettak i ‘âssassen n tudrin (d widak n yekhamen dagh), negh widak iqqnen akw ghur talest taqvaylth (talest ijeddithen, (talest izuran)).

    D tidet, assa netmuqol ar usamar negh ar utaram; nettu anettil ar agla n wayethmathen negh imucagh, ghur wid n tniri gur cna icawiyen, atg.. Ahath anect ayyi d cama it dja Zzayer deg allaghen n yeqvayliyen; am akken n hedder assa ghef palestine akw d l Iraq; nettu an cqu d iman negh; nettu ayen iterrun d wthmathen negh, atg.

    Tella yiweth n talufth ur tid ivdir ara umaru n (l’article) ayyi : ass ayyi, thura, yal ahric itnernu, itwalmad deg ghervazen (conservatoires). Dunnith teghsev thikli; tudrin tiqvayliyin ig llan ittelli sgharayent ilemziyen akw d imoqranen, ass ayyi rrzent. Itelli, yal aqvayli issen ad indjer tajowaqth, issen ad yurar iyes. Assa tuderth akw d tmusninwin tiqvorin negh nvern asent s waârur. Ma yella d asulfu ulac, d tiniri m idghaghen.

    Aghvel amoqran deg tmurth taqvaylith ass a, d win imi ‘ra aghregh : war (l’exemple). Assa win ar izwaren irza asalu, indjer avridh (avridh ilhan negh itwaghen, s wedrim negh s tiga), d netta ar tefren medden. Skud iâdasen n Zzayer zwaren, qnen allaghen n medden ghur wayen tgan nuthni, ttaghen irgazen s wedrim n lgaz, skud ur nezwar ara ad nejved thamughli ghur tlufa negh, ghur inazuren negh, ghur umezruy negh, ghur tafat akw d tuderth yuklalen (i nekni akw d ilemziyen negh), athan aneqqim nettafar deffir imcumen n Zzayer taâdasth kra iseggasen ar rezzath.

  7. Azul

    Tazwara, ad as inigh tanmirt i wayi ‘d yura (l’article) ayyi isâan azal.
    Ghef akken twaligh (ghas akken ur lligh ara d amusniw n tmuzigth : izuran is, tamusni ines, atg), cna n Crifa, win n Taos Ämruc, dgha ayen imi neghar itebbalen akw d imeddahen (iqnen ghur ahric n talest), ay tamuzigth taqvaylith.

    Ahath n sruh, nedja deffir negh, attas n (lesnaf) n tmuzigth taqvaylith deg mir n (veddel) anamek n tudert negh, khersom deg ‘seggas n 1870. Ahath llan (lesnaf) n tmuzgth i nella ncennu ussan lwaâdath i nettak i ‘âssassen n tudrin (d widak n yekhamen dagh), negh widak iqqnen akw ghur talest taqvaylth (talest ijeddithen, (talest izuran)).

    D tidet, assa netmuqol ar usamar negh ar utaram; nettu anettil ar agla n wayethmathen negh imucagh, ghur wid n tniri gur cna icawiyen, atg.. Ahath anect ayyi d cama it dja Zzayer deg allaghen n yeqvayliyen; am akken n hedder assa ghef palestine akw d l Iraq; nettu an cqu d iman negh; nettu ayen iterrun d wthmathen negh, atg.

    Tella yiweth n talufth ur tid ivdir ara umaru n (l’article) ayyi : ass ayyi, thura, yal ahric itnernu, itwalmad deg ghervazen (conservatoires). Dunnith teghsev thikli; tudrin tiqvayliyin ig llan ittelli sgharayent ilemziyen akw d imoqranen, ass ayyi rrzent. Itelli, yal aqvayli issen ad indjer tajowaqth, issen ad yurar iyes. Assa tuderth akw d tmusninwin tiqvorin negh nvern asent s waârur. Ma yella d asulfu ulac, d tiniri m idghaghen.

    Aghvel amoqran deg tmurth taqvaylith ass a, d win imi ‘ra aghregh : war (l’exemple). Assa win ar izwaren irza asalu, indjer avridh (avridh ilhan negh itwaghen, s wedrim negh s tiga), d netta ar tefren medden. Skud iâdasen n Zzayer zwaren, qnen allaghen n medden ghur wayen tgan nuthni, ttaghen irgazen s wedrim n lgaz, skud ur nezwar ara ad nejved thamughli ghur tlufa negh, ghur inazuren negh, ghur umezruy negh, ghur tafat akw d tuderth yuklalen (i nekni akw d ilemziyen negh), athan aneqqim nettafar deffir imcumen n Zzayer taâdasth kra iseggasen ar rezzath.

  8. Azul

    Tazwara, ad as inigh tanmirt i wayi ‘d yura (l’article) ayyi isâan azal.
    Ghef akken twaligh (ghas akken ur lligh ara d amusniw n tmuzigth : izuran is, tamusni ines, atg), cna n Crifa, win n Taos Ämruc, dgha ayen imi neghar itebbalen akw d imeddahen (iqnen ghur ahric n talest), ay tamuzigth taqvaylith.

    Ahath n sruh, nedja deffir negh, attas n (lesnaf) n tmuzigth taqvaylith deg mir n (veddel) anamek n tudert negh, khersom deg ‘seggas n 1870. Ahath llan (lesnaf) n tmuzgth i nella ncennu ussan lwaâdath i nettak i ‘âssassen n tudrin (d widak n yekhamen dagh), negh widak iqqnen akw ghur talest taqvaylth (talest ijeddithen, (talest izuran)).

    D tidet, assa netmuqol ar usamar negh ar utaram; nettu anettil ar agla n wayethmathen negh imucagh, ghur wid n tniri gur cna icawiyen, atg.. Ahath anect ayyi d cama it dja Zzayer deg allaghen n yeqvayliyen; am akken n hedder assa ghef palestine akw d l Iraq; nettu an cqu d iman negh; nettu ayen iterrun d wthmathen negh, atg.

    Tella yiweth n talufth ur tid ivdir ara umaru n (l’article) ayyi : ass ayyi, thura, yal ahric itnernu, itwalmad deg ghervazen (conservatoires). Dunnith teghsev thikli; tudrin tiqvayliyin ig llan ittelli sgharayent ilemziyen akw d imoqranen, ass ayyi rrzent. Itelli, yal aqvayli issen ad indjer tajowaqth, issen ad yurar iyes. Assa tuderth akw d tmusninwin tiqvorin negh nvern asent s waârur. Ma yella d asulfu ulac, d tiniri m idghaghen.

    Aghvel amoqran deg tmurth taqvaylith ass a, d win imi ‘ra aghregh : war (l’exemple). Assa win ar izwaren irza asalu, indjer avridh (avridh ilhan negh itwaghen, s wedrim negh s tiga), d netta ar tefren medden. Skud iâdasen n Zzayer zwaren, qnen allaghen n medden ghur wayen tgan nuthni, ttaghen irgazen s wedrim n lgaz, skud ur nezwar ara ad nejved thamughli ghur tlufa negh, ghur inazuren negh, ghur umezruy negh, ghur tafat akw d tuderth yuklalen (i nekni akw d ilemziyen negh), athan aneqqim nettafar deffir imcumen n Zzayer taâdasth kra iseggasen ar rezzath.

  9. Tanemmirt-ik a M.A.U. d wiyaḍ.

    Ɣef wakk-en ttwaliɣ asnulfu yelha maca yesɛa ilugan-is.
    {Accemma ur inegger, ur accemma ur d-yettnulfu, kullec d abeddel}, awal-agi n Lavoisier yers ula ɣef tezlitt taqbaylit.
    Tamezwarut : Yelha ccna, tamedyazt, lmuziga, tibuɣarin, ṭṭbel. Maca yewwi-d taɣuri n ccna, taɣuri n tmedyazt, taɣuri n lmuziga,… ilaq a neḍfer abrid n tussna. Ulac win i ten ijemlen meṛṛa, ala aggugen, wigi d imexḍa. Ur d-ttlalen ara yal tafsut. Meṛṛa neḥwaǧ taɣuri, inaẓuren nneɣ ilaq ad ẓren d akk-en win icennun, yezmer ur yessin ara tamedyazt. Wid yessefruyen, ahat ur ssinen ara i lmuziga. atg. Ilaq ad rren ay-en xeddmen ger ifassen n imussnawen akken a ten wellhen, a sen mlen, a sen reqqɛen tizlitt, asefru, lmuziga,… Ɣas anaẓur yessen ka n tẓuri, ilaq ad inadi a tt iɣerr akken ad yessef deg-s. Ilaq ad yissin tiẓuriwin iḍen akken a d-iḥiwec deg-sent ay-en ara yesseddu di tẓuri-s netta.

    Tayeḍ : Nnig way-a, iselmaden neɣ inelmaden n tesdawit ilaq a d-fken afus s tussna nsen akken ad sseddun ɣer sdat taẓuri. Aṭas i nesleḍ tisekliwin n wiyaḍ, yewwi-d tura a nelti d tin nneɣ. Amedyaz yebɣa ad yissin, mi s temliḍ ay-en ara icebbḥen asefru-s ad yeṭṭef deg-s. Akk-agi acennay, aḍebbal. Akk-agi aḥeddad, aneǧǧaṛ, amyaru,… Ilaq ad izmiren ad arun tizlatin, isefra,… ad arun ɣef tẓuri akken a d-yegri d amezruy n yedles d tsekla.

    Sin yeḥricen-agi laqen akken ad tennerni tezlitt taqbaylit s wudem n tussna. Ay-agi ur itekkes ara asexdem n wallalen n tmura iḍen d idelsan iḍen. Tatiknikit tlaq, allalen ijdiden laqen, asnerni deg way-en yellan am ccaɛbi, andalus d way-en iɣer ssawḍen inaẓuren nneɣ tura.
    Bɣiɣ awal-agi d tiɣri i inaẓuren nneɣ d wid akk yesseqdacen taẓuri, ilaq ad gren tamawt tallit ideg nella tetteddu s tussna d tɣuri. Ala tagi i d tawwurt n tifrat.
    Ar tayeḍ.

  10. Tanemmirt-ik a M.A.U. d wiyaḍ.

    Ɣef wakk-en ttwaliɣ asnulfu yelha maca yesɛa ilugan-is.
    {Accemma ur inegger, ur accemma ur d-yettnulfu, kullec d abeddel}, awal-agi n Lavoisier yers ula ɣef tezlitt taqbaylit.
    Tamezwarut : Yelha ccna, tamedyazt, lmuziga, tibuɣarin, ṭṭbel. Maca yewwi-d taɣuri n ccna, taɣuri n tmedyazt, taɣuri n lmuziga,… ilaq a neḍfer abrid n tussna. Ulac win i ten ijemlen meṛṛa, ala aggugen, wigi d imexḍa. Ur d-ttlalen ara yal tafsut. Meṛṛa neḥwaǧ taɣuri, inaẓuren nneɣ ilaq ad ẓren d akk-en win icennun, yezmer ur yessin ara tamedyazt. Wid yessefruyen, ahat ur ssinen ara i lmuziga. atg. Ilaq ad rren ay-en xeddmen ger ifassen n imussnawen akken a ten wellhen, a sen mlen, a sen reqqɛen tizlitt, asefru, lmuziga,… Ɣas anaẓur yessen ka n tẓuri, ilaq ad inadi a tt iɣerr akken ad yessef deg-s. Ilaq ad yissin tiẓuriwin iḍen akken a d-iḥiwec deg-sent ay-en ara yesseddu di tẓuri-s netta.

    Tayeḍ : Nnig way-a, iselmaden neɣ inelmaden n tesdawit ilaq a d-fken afus s tussna nsen akken ad sseddun ɣer sdat taẓuri. Aṭas i nesleḍ tisekliwin n wiyaḍ, yewwi-d tura a nelti d tin nneɣ. Amedyaz yebɣa ad yissin, mi s temliḍ ay-en ara icebbḥen asefru-s ad yeṭṭef deg-s. Akk-agi acennay, aḍebbal. Akk-agi aḥeddad, aneǧǧaṛ, amyaru,… Ilaq ad izmiren ad arun tizlatin, isefra,… ad arun ɣef tẓuri akken a d-yegri d amezruy n yedles d tsekla.

    Sin yeḥricen-agi laqen akken ad tennerni tezlitt taqbaylit s wudem n tussna. Ay-agi ur itekkes ara asexdem n wallalen n tmura iḍen d idelsan iḍen. Tatiknikit tlaq, allalen ijdiden laqen, asnerni deg way-en yellan am ccaɛbi, andalus d way-en iɣer ssawḍen inaẓuren nneɣ tura.
    Bɣiɣ awal-agi d tiɣri i inaẓuren nneɣ d wid akk yesseqdacen taẓuri, ilaq ad gren tamawt tallit ideg nella tetteddu s tussna d tɣuri. Ala tagi i d tawwurt n tifrat.
    Ar tayeḍ.

  11. Tanemmirt-ik a M.A.U. d wiyaḍ.

    Ɣef wakk-en ttwaliɣ asnulfu yelha maca yesɛa ilugan-is.
    {Accemma ur inegger, ur accemma ur d-yettnulfu, kullec d abeddel}, awal-agi n Lavoisier yers ula ɣef tezlitt taqbaylit.
    Tamezwarut : Yelha ccna, tamedyazt, lmuziga, tibuɣarin, ṭṭbel. Maca yewwi-d taɣuri n ccna, taɣuri n tmedyazt, taɣuri n lmuziga,… ilaq a neḍfer abrid n tussna. Ulac win i ten ijemlen meṛṛa, ala aggugen, wigi d imexḍa. Ur d-ttlalen ara yal tafsut. Meṛṛa neḥwaǧ taɣuri, inaẓuren nneɣ ilaq ad ẓren d akk-en win icennun, yezmer ur yessin ara tamedyazt. Wid yessefruyen, ahat ur ssinen ara i lmuziga. atg. Ilaq ad rren ay-en xeddmen ger ifassen n imussnawen akken a ten wellhen, a sen mlen, a sen reqqɛen tizlitt, asefru, lmuziga,… Ɣas anaẓur yessen ka n tẓuri, ilaq ad inadi a tt iɣerr akken ad yessef deg-s. Ilaq ad yissin tiẓuriwin iḍen akken a d-iḥiwec deg-sent ay-en ara yesseddu di tẓuri-s netta.

    Tayeḍ : Nnig way-a, iselmaden neɣ inelmaden n tesdawit ilaq a d-fken afus s tussna nsen akken ad sseddun ɣer sdat taẓuri. Aṭas i nesleḍ tisekliwin n wiyaḍ, yewwi-d tura a nelti d tin nneɣ. Amedyaz yebɣa ad yissin, mi s temliḍ ay-en ara icebbḥen asefru-s ad yeṭṭef deg-s. Akk-agi acennay, aḍebbal. Akk-agi aḥeddad, aneǧǧaṛ, amyaru,… Ilaq ad izmiren ad arun tizlatin, isefra,… ad arun ɣef tẓuri akken a d-yegri d amezruy n yedles d tsekla.

    Sin yeḥricen-agi laqen akken ad tennerni tezlitt taqbaylit s wudem n tussna. Ay-agi ur itekkes ara asexdem n wallalen n tmura iḍen d idelsan iḍen. Tatiknikit tlaq, allalen ijdiden laqen, asnerni deg way-en yellan am ccaɛbi, andalus d way-en iɣer ssawḍen inaẓuren nneɣ tura.
    Bɣiɣ awal-agi d tiɣri i inaẓuren nneɣ d wid akk yesseqdacen taẓuri, ilaq ad gren tamawt tallit ideg nella tetteddu s tussna d tɣuri. Ala tagi i d tawwurt n tifrat.
    Ar tayeḍ.

  12. @Ttes:

    ala a gma. Ur mtawagh ara yid-k acku llan-d wansayen negh la3wayed ghur-negh di ccna: vujlima, idebbalen, izlan, icewwiqen, ih’ih’aten, atg. limer ur neddim abrid n tezlitt ta3rabt yelli atan tlul-d tezlitt taqvaylit akka d-inna umeskar n umagrad-a M.A.U. Xas akka ula d netta ewwet-itt gemmad-in gemmad-a imi ghur-s ur d-illi kra illan d ayla-nnegh di tezlitt….nnegh!!!!!

Comments are closed.