i Usarag Aɣelnaw Aqbayli – Tabrat Usirem

24
1075

Tabrat USIREM I tarwa n tmurt-iw yemlalen
ass-a (31.10.2014) di Taddart At Weεvan

Tamezwarut, sureft-iyi ur zmireɣ ara ad iliɣ gar-awen. D acu kan, aqli-yi yid-wen s wul-iw d wallaɣ-iw! Ssarameɣ seg temlilit-a ad d-yeffeɣ wayen yelhan i tmurt-nneɣ!
Ssarameɣ aɣref azwaw (aqbayli) ad yessiweḍ kra n wass ad yedder di tmurt-is s tlelli d talwit. Sureft-iyi da ma nniɣ-d amek ttwaliɣ tilufa, annect-a d asumer (d rray-iw) kra:

Ulac aɣref di ddunit yedduklen di yal aḥric n tmeddurt. Aṭas deg-neɣ yeqqar,Izwawen ur dduklen ara, ttemceqlalen (ttnaɣen) gar-asen. S wakka ur ssawaḍen ara ad sbedden awanek Azwaw am YIɣerfan nniḍen.
Ihi da yessefk ad iẓer yiwen ɣef acu i nezmer Ad neddakel i wakken ad nessiweḍ kra n wass ɣer yiswi-nneɣ.

Tazwara yessefk ad nẓer d acu i-ɣ-ittcekkilen tikli ɣer dinna.
Ihi da yessefk ad d-yini yiwen tidet iqerḥen, sin akin ad yenǧer ahat abrid n tdukli.

– {{I. Ayen yettcekkilen tikli ɣef tdukli n uɣref Azwaw: }}

Tamurt-nneɣ attan deg tegnit anida idles-nneɣ ssruɣan-t yad ur nessin azal n izerfan n umdan, yad isersen azaglu fell-aɣ.
Ma d amur ameqran n tarwa n tmurt-nneɣ ur yeẓri yara annect-a!
Imezwura-nneɣ ǧǧan-ɣ-d agerruj n tmusni deg uḥric n usefru n tlufa n tmeddurt.
Amedya: „Yenna-yas a baba wwten-aɣ, yenna-yas a mmi ɛeqlen-aɣ“.
Nnan daɣen„Kra yella, kra yerna“.
Amur ameqran deg-neɣ yeẓra d acu yellan (ayen yeḍran deg umezruy-nneɣ d uzaglu yersen fell-aɣ assa). D acu kan itettu ayen i nrennu nekni s yiman-nneɣ ass-a.

Ihi yessefk ad d-yesmekti yiwen «ayen yernan»:
Amur ameqran n tarwa n tmurt-nneɣ uryumin ara nekni s Yezwawen d aɣref
i nella, ɣur-neɣ idles, amezruy d tutlayt am yal aɣref-nniḍen. Tutlayt-nneɣ tezmer i tmusni, tezmer i tsertit, tezmer i yal taluft n tmeddurt n wass-a, tezmer ad tili di tmurt-nneɣ d tutlayt n twuri (n lxedma).
Ar ass-a nekni s yiman-nneɣ ur nettak ara azal i tuklal tutlayt-nneɣ. Ur neẓri yara tutlayt-nneɣ d nettat i d tigejdit talemmast n yidles-nneɣ. D nettat i izemren
Ad tesdakkel tarwa n tmurt-nneɣ.
Ula d wid yessnen tira-s, yal tikkelt regglen ɣer tutlayin-nniḍen, qqaren tawuri
S tutlayt-nneɣ mačči ass-a. Yal tikklet ttafen-d ssebbat i wakken ur ttarun s tutlayt-nsen. Llan iɣeblan-nniḍen, maca da mačči d amḍiq n tira fell-asen.
Aṭas n watmaten-nneɣ ɣilen tameddurt d lebni n ssrayat kan, tameddurt d zzux
S ṭumubilat timeqranin, tameddurt d tuffẓa d ccdeḥ.
Meḍlen nnif azedgan n yimezwura-nneɣ, meḍlen tirugza.Atmaten-a ur cliɛen di Tezwawt (Taqbaylit), ur cliɛen ma tedder tutlayt-nsen tayemmat neɣ tenger.
Attan tidet iqerḥen ay atmaten a tissetmatin!

– {{II. Ula d nekkni nezmer i tmusni, nezmer i tsertit, nezmer ad nesseddu tamurt-nneɣ s yiman-nneɣ. Annect-a d azref n yal aɣref!}}

Tamurt-nneɣ teččur d imusnawen/timusnawin. Tamurt-nneɣ teččur d agerruj s wacui nezmer ad nedder s tfenṭazit! Tamurt-nneɣ tecbeḥ!
Akken walaɣ, yessefk ad nemsefham ɣef wacu i nezmer ad neddakel. Annect-a ad yili d tigejda n ubeddi n tegduda d tsertit di tmurt-nneɣ. Ma d tawuri(aqdac) ɣef annect-a iberdan zemren ad ilin mačči yiwen!
Ihi ma nefren-d annect-a, nekkes nnif-nni twaɣit i yettcekkilen tikli ɣer ubrid
n tlelli-nneɣ, s wakka nezmer ad nessiweḍ kra n wass ɣer yiswi-nneɣ.

{{Ayen yessefk ad nemsefham fell-as:{}}}

– {{Tigejidit 1: Aɣref Azwaw}}

Yessefk ad nẓer nekni s Yezwawen d aɣref i nella! Tuddsa (Aseddu) n tmurt-nneɣ
S yifassen-nneɣ d azref-nneɣ,d azref n yal aɣref, d azref n umdan.

– {{Tigejdit 2: Tutlayt-nneɣ}}

Yal aɣref ɣur-s tutlayt ; Nekni s Yezwawen tutlayt-nneɣ d Tamaziɣt-Tazwawt (Taqbaylit). Nezmer ad s-nsemmi kan Tazwawt.
Ihi tutlayt-nneɣ yessefk ad tuɣal d tutlayt tunṣibt di tmurt-nneɣ.
Ad tuɣal d tutlayt tamezwarut n umahil (lxedma) di tmurt-nneɣ.
D acu kan neẓra ula d tutlayin-nniḍen yessefk ad sɛunt amḍiq-nsent di tmurt-nneɣ.

– {{Tigejdit 3: Tugdut-nneɣ}}

Awanek Azwaw yessefk ad yili d tagduda.
Tugdut di tmurt-nneɣ mačči n wass-a. Tugdut tessenta iẓuran di yal taddart n tmurt-nneɣ (agraw n taddart (Tajmaɛt)). Yessefk kan tura ad tali ɣer tɣiwanin, ad tili d tigejditi n usbeddi n uwanek azwaw.

– {{Tigejdit 4: Izerfan n umdan}}

Izerfan n umdan yessefk ad ilin d azref i yal amezdaɣ n tmurt-nneɣ, i yal amdan. Argaz tameṭṭut yessefk ad sɛun azref yiwen!

– {{Tigejdit 5:Tilelli n ddin}}

Yal amezdaɣ n tmurt-nneɣ, yal amdan ad yezmer ad yamen s ddin i s-yehwan, yezmer daɣen ur yettamen ara.

– {{Tigejdit 6: Abrid n talwit}}

Tikli (Leqdic) ɣer ubeddi n tegduda di tmurt-nneɣad tili s ubrid n talwit, ad tili war adebbuz.

Ayen nessaram ad yeffeɣ seg temlilit-a:
Timlilit-a yessefk ad tefk tiɣri i tarwa n tmurt-nneɣ, ad tini deg-s d acu i d-yeffɣen seg temlilit.
Nekk ssarameɣ ad nemsefham ɣef 6 n tgejda(ẓer iwsawen).
Ssarameɣ timlilit-a ad tettili yal aseggas neɣ sin iseggasen.
Ssarameɣ timlilit-a ad tesbed 3 n trebbuyaɛ n twuri (lxedma):

– {{Tarbaɛt 1: TutlaytTazwawt}}
Iswi n terbaɛt-a ad yili d ameslay d tarwa n tmurt ɣef uzal n tutlayt-nneɣ.
Ar ass-a mačči aṭas n tarwa n tmurt-nneɣ yettarun, yeqqaren s tutlayt Tazwawt. Yessefk yal tiddukla di tmurt-nneɣ ad tesɣer Tazwawt i yimeẓẓyanen d yimeqranen. Tarbaɛt-a yessefk ad tezzuzer awal belli tutlayt Tazwawt tezmer ad tesdakkel tarwa n tmurt-nneɣ, ɣas iberdan-nsen isertiyen mačči yiwen.

Tarbaɛt-a yessefk ad tessiweḍ di temlilit i d-iteddun ad tili tutlayt-nneɣ Tazwawt
d tutlyt tamezwarut n twuri n temlilit. Ula d tutlayin-nniḍen zemrent ad ilint d tutlayin
n twuri. D acu kan TAZWAWT yessefk ad tili d tutlayt tamezwarut.

– {{Tarbaɛt 2: Idles/tasertit}}
Aṭas n watmaten-nneɣ, tissetmatin-nneɣ ṭṭfen imeḍqan deg uwanek d udabu
n tmurt n Lezzayer.D acu kan di tmurt-nneɣ (Tamazɣa Talemmast) (Tamurt n Iqbayliyen) mačči d nekni i yettekman dayen, tutlayt-nneɣ mačči d tutlayt tunṣibt. Tarwa n tmurt-nneɣ tettkukru tasertit. Tura yessefk imezdaɣ n tmurt-nneɣ ad ẓren, ur nzemmer ara ad nseggem tamurt-nneɣ, ad nedder di tlelli d talwit war tasertit.

Tasertit-a yessefk ad tili d tin iwulmen i tmurt-nneɣ, yernu tasertit-a yessefk ad tili gar yifassen n tarwa n tmurt-nneɣ.
Ihi tarbaɛt-a ad tessemlil idles akked tsertit deg uḥric n tuddsa (aseddu) n tmurt-nneɣ.
Tarbaɛt-a tezmer daɣen ad tesbed darbaɛt tameẓyant n wid/tid iwulmen i wakken
ad d-sersen talwit gar tarwa n tmurt-nneɣ (imdanen n tsertit) ad ǧǧen nnif-nni
n twaɣit d nnefxa-nsen, ad ɛerden ad frun amceqlal-nsen (imenɣi-nsen).
Tarbaɛt-a tezmer daɣen ad tletthu d waṭas n tlufa deg uḥric n yidles di tmurt-nneɣ. Annect-a yessefk ad d-yeffeɣ d idlisen neɣ d idebṣiyen iliktruniyen d wayen-nniḍen am Internet, i wakken idles-nneɣ, tutlayt-nneɣ ad ddun d asawen deg ubrid atrar n tura.

– {{Tarbaɛt 3:Iṣurdiyen}}
Tawuri ɣef tlufa i d-nenna iwaswen ur tzemmer ara ad tili war iṣurdiyen.
Ihi yessefk ad tili terbaɛt ara inadin ɣef iṣurdiyen i wannect-a.

{{Ula d nekni nuklal TILELLI!!}}

_____________________________________________________________________
Tamawt: Nekkini lemmer ufiɣ tilaq tutlayt-nneɣ nsemma-yas TAZWAWT neɣ Tamaziɣt-Tazwawt; tamurt-nneɣ nsemma-yasTamazɣa talemmast. D acu kan taluft-a fiḥel ma yemmeslay yiwen fell-as ass-a.

24 COMMENTS

    • Ma neγs tezdeg i tutlayt Tazwawt, issefk ad nsemmi s yismawen i d-ifrurin di Tmaziγt, ihi iwelihen i d-ifka Mass Akli Azwaw mtawan d tuddsa agi ara yalin.

      Tamawt: azul ay Azirriw Izirriwen, ttxil-k segzu-aγ-d anamek n wawal « numraγ aṭas » wissen ma d amyag n tumert(lferḥ) neγ d amyag n nmara(neqqma) i tseftiḍ akka neγ…

      • Nekk ur sɛiɣ nmara ɣef wawal, tikti am-agi n Dda Akli. Mi ara ɣraɣ ayen ara d-yaru Dda Akli, ttafaɣ iman-iw, ttḥusuɣ bli tazwawt-nneɣ teǧǧuǧeg.
        Tanemmirt-ik a Mass Mulud.
        Ar tayeḍ.
        Aẓerriw.

    • Ma neγs tezdeg i tutlayt Tazwawt, issefk ad nsemmi s yismawen i d-ifrurin di Tmaziγt, ihi iwelihen i d-ifka Mass Akli Azwaw mtawan d tuddsa agi ara yalin.

      Tamawt: azul ay Azirriw Izirriwen, ttxil-k segzu-aγ-d anamek n wawal « numraγ aṭas » wissen ma d amyag n tumert(lferḥ) neγ d amyag n nmara(neqqma) i tseftiḍ akka neγ…

      • Nekk ur sɛiɣ nmara ɣef wawal, tikti am-agi n Dda Akli. Mi ara ɣraɣ ayen ara d-yaru Dda Akli, ttafaɣ iman-iw, ttḥusuɣ bli tazwawt-nneɣ teǧǧuǧeg.
        Tanemmirt-ik a Mass Mulud.
        Ar tayeḍ.
        Aẓerriw.

    • Ma neγs tezdeg i tutlayt Tazwawt, issefk ad nsemmi s yismawen i d-ifrurin di Tmaziγt, ihi iwelihen i d-ifka Mass Akli Azwaw mtawan d tuddsa agi ara yalin.

      Tamawt: azul ay Azirriw Izirriwen, ttxil-k segzu-aγ-d anamek n wawal « numraγ aṭas » wissen ma d amyag n tumert(lferḥ) neγ d amyag n nmara(neqqma) i tseftiḍ akka neγ…

      • Nekk ur sɛiɣ nmara ɣef wawal, tikti am-agi n Dda Akli. Mi ara ɣraɣ ayen ara d-yaru Dda Akli, ttafaɣ iman-iw, ttḥusuɣ bli tazwawt-nneɣ teǧǧuǧeg.
        Tanemmirt-ik a Mass Mulud.
        Ar tayeḍ.
        Aẓerriw.

  1. Azul fell-awen,
    Tanemmirt tameqqṛant i gma-nneɣ ɣef izen-agi ines igerrzen aṭas aṭas aṭas.
    Aql-iyi yid-k, s tidett yessefk fell-aɣ ad as-nsemmi i tutlayt-nneɣ TAMAZIƔT TAZWAWT.

    • Azul, tagnitt-a deg i nettidir nekkni s Izwawen teẓmek, acku di tmurt nneγ nettwagdel γaf uγervaz, af tiliẓri γef iγmisen atg.. ggran aγ-d ismilen-a deg nezmer ad naru tazwawt nneγ a tt-neselmed waygaraneγ, yerna neεdez a tt-naru, m’ur tt-nelmid, ur tt-nura ad aγ-truḥ, ma truḥ-aγ ad nuγal ad nettru imeṭṭawen nni n Vav Idurar n Wakli Azwaw.

  2. Azul fell-awen,
    Tanemmirt tameqqṛant i gma-nneɣ ɣef izen-agi ines igerrzen aṭas aṭas aṭas.
    Aql-iyi yid-k, s tidett yessefk fell-aɣ ad as-nsemmi i tutlayt-nneɣ TAMAZIƔT TAZWAWT.

    • Azul, tagnitt-a deg i nettidir nekkni s Izwawen teẓmek, acku di tmurt nneγ nettwagdel γaf uγervaz, af tiliẓri γef iγmisen atg.. ggran aγ-d ismilen-a deg nezmer ad naru tazwawt nneγ a tt-neselmed waygaraneγ, yerna neεdez a tt-naru, m’ur tt-nelmid, ur tt-nura ad aγ-truḥ, ma truḥ-aγ ad nuγal ad nettru imeṭṭawen nni n Vav Idurar n Wakli Azwaw.

  3. Azul fell-awen,
    Tanemmirt tameqqṛant i gma-nneɣ ɣef izen-agi ines igerrzen aṭas aṭas aṭas.
    Aql-iyi yid-k, s tidett yessefk fell-aɣ ad as-nsemmi i tutlayt-nneɣ TAMAZIƔT TAZWAWT.

    • Azul, tagnitt-a deg i nettidir nekkni s Izwawen teẓmek, acku di tmurt nneγ nettwagdel γaf uγervaz, af tiliẓri γef iγmisen atg.. ggran aγ-d ismilen-a deg nezmer ad naru tazwawt nneγ a tt-neselmed waygaraneγ, yerna neεdez a tt-naru, m’ur tt-nelmid, ur tt-nura ad aγ-truḥ, ma truḥ-aγ ad nuγal ad nettru imeṭṭawen nni n Vav Idurar n Wakli Azwaw.

    • Tanermmirt s tussda a tarwa n tmurt-iw!
      Abrid n tlelli atan gar ifassen-nwen (t) !
      Aɣref war tutlayt kra n wass yezmer kan ad yenger!
      Annect-a ur yessefk ara a t-neǧǧ ad yeḍru yid-nneɣ!

    • Tanermmirt s tussda a tarwa n tmurt-iw!
      Abrid n tlelli atan gar ifassen-nwen (t) !
      Aɣref war tutlayt kra n wass yezmer kan ad yenger!
      Annect-a ur yessefk ara a t-neǧǧ ad yeḍru yid-nneɣ!

    • Tanermmirt s tussda a tarwa n tmurt-iw!
      Abrid n tlelli atan gar ifassen-nwen (t) !
      Aɣref war tutlayt kra n wass yezmer kan ad yenger!
      Annect-a ur yessefk ara a t-neǧǧ ad yeḍru yid-nneɣ!

Comments are closed.