Nnif n twaɣit

24
378
Tirugza
Tirugza

Di tmurt-nneɣ tikwal ad nnaɣen sin yemeddukal naɣ sin watmaten, yiwen ur iẓer acuɣer. Win yekkren a tt-yesker gar sin yemeddukl naɣ sin watmaten. Ad yini kan i kra n yiwen: „Atan ameddakel-ik naɣ gma-k yenna-d akka d wakka fell-ak“, dɣa argaz-a ad yerr ameddakel-is naɣ gma-s d acengu alma tenger tmeddurt, war ma yessuter-t ɣef ayen yeḍran.

Llan kra n yezwawen (llant kra n tezwawin) qqaren (t): „ur yessefk ara a nettnaɣ gar-neɣ. Yessefk a nemyuṭṭaf afus deg ufus i wakken a nessali tamurt“.
Nekk mačči akka i ẓerreɣ tilufa. Imenɣi (amcaqlal) gar-aneɣ yessefk ad yili. M‘ ur yelli ara, ur nzemmer ara a nseggem ayen ur nelhi di tmurt-nneɣ d wayen i-ɣ-yettcekkilen tikli ɣer zdat. Amdan yessefk ad yesɛu lkuraj a d-yini tidet ɣas tqerreḥ. Dacu kan annect-a mačči s imenɣi n „nnif n twaɣit“, maca s imenɣi „zeddigen“, imenɣi s tilas. Amedya: Ma yella nnuɣen sin watmaten ɣef anwa ara ad yawin taxxamt tameqqrant deg wexxam isen-d-yeǧǧa babat-sen, ur yessefk ara ad nnaɣen war tilisa alma yeɣli-d wexxam fell-asen, a ten-yemḍen akken di sin. Ma yennuɣ yiwen d gm-as yessefk ad yeɛreḍ ad yerr –iman-is deg
wemḍiq-is.

Imenɣi d yad iɣ-yekksen izerfan-nneɣ ur yessefk ara ad yili s tiɣenddeft. Yessefk ad yili “s uskikkeḍ n wallaɣ”, „s usismeḍ n idammen“. Da zemreɣ ad iniɣ: „Imenɣi yessefk ad yili s „tirrumit“, mačči s „nnif n twaɣit“. Acku „nnif n twaɣit” ur yessawaḍ ɣer yiswi. “Nnif n twaɣit” yessawaḍ bab-is ɣer yeɣẓer.

Da ad iniɣ ayen ahat aṭas n warraw n tmurt-nneɣ ur d-zeggen ara yid-i. Nekk ad iniɣ: ma yeɣli-d yiwen deg kra n tmara anida ara ad yili gar truẓi d kennu, yessefk ad yeknu. Acku ma yekna yiwen yezmer ahat ad yekker ad ibedd kra n wass. Ma yerreẓ, dayen terwi
fell-as.

Argaz n “nnif n twaɣit” ur iseɛɛu “tirrumit”. Ma d tirrumit, nettat teɣleb tirrugza, teɣleb
„nnif n twaɣit”. Dacu kan tella “tirrumit, tella tirrumit”.

Akli Azwaw

24 COMMENTS

  1. azul, ijeγdan deg uεebbuḍ n wemdan yerna ttnaγen, maca deg wansayen n Yezwawen, nufa-d, mmi-s n tfammilt ad yeğğ deg wayla-s, wala ad iḍur gma-s, asmi akken tuddar ḥekment, yal yiwen yettqaddar wayeḍ, llan isuḍaf isedduyen timetti, ma d tura ikcem-d wis-kraḍ yesserkac deg-nneγ,

    tamawt: d acu-t unamek » tirrumit »

    • Azul felll-ak a Mohand,
      awal « tirrumit » – nekk akken walaɣ – yewsa-d seg wawal « Rome » neɣ « Irumiyen ».
      Win yesɛan « tirrumit » d yiwen iḥercen. Win yesɛan tirrumit ur d-yeqqar ara ayen yella deg wallaɣ-is (deg wul-is)….Akken i s-yenna yiwen umedyaz alman (Matthias Claudius): « issin dacu i d-teqqareḍ. Ur d-qqar ara akk ayen tessneḍ ». Ameslay ɣef taluft-a n tirrumit yezmer ad yaget. Ɣef akk i yuriɣ: « Tella tirrumit, tella tirrumit ». Ihi ar tayeḍ. A.A.

      • azul ay Akli, ulac aγilif a gma, akken d-turiḍ isem-iw, ẓriγ d nekk, (d tidet isem-a n Mohand yettaru-d yes-s, yiwen Uyirat, i wumi ar iniγ azul), tanemmirt-ik γef tririt unamek n wawal-a tirrumit, yella daγen yiwen wawal qqaren-t seg zik, » arrami, tarramit » qqaren: argaz-ihin yettrami, ayen yewwet ur t-yettazgal ara, awalen-a, ahat deg yiwet tezdemt i deg d-frurin, imi ula d win yettramin, armi yeẓwer, yettmeyiz-asent i wakken a tent-yessiweḍ ar yeswi, mačči d win yesdufuεen kan akka deg ilem.

        • Azul
          Akken i ttwaligh awal-a « arami, yettrami » ikka-d seg wawal n taarabt « rama, yarmi » = anamek-is « atiri » (tirer)

          • azul, anamek arrami, tarramit s Teqbaylit= viser, yettrami= il visait, atan a Lulu, yemgared wawal-agi d win n Taεrabt, irmi, ermi=jeter (ḍegger) tirrumit = Rome, ula d Taεrabt tesquceḍ-d deg tutlayin nniḍen, maca, yal yiwen amek yettwali, ad neğğ kan imusnawen n tutlayt ad aγ-tt-id-frun,

          • Igerrez wawal-ik a Muḥend. Yal yiwen dacu i yessen. Akken i s-nniɣ i Lulu, atan ad ssutreɣ yiwen n wemeddakel, netta d amusnaw n tutlayt-nneɣ Tazwawt/Tamaziɣt. Ua d kečč suter seg tama-k. Ihi ar tayeḍ. Akli

          • Tanemmirt a Lulu,
            wissen, yessefk ad yenced yiwen imusnawen n tutlayt TAMAZIƔt/ TAZWAWT. Atan ad ssutreɣ yiwen deg-sen.
            Ihi ar tayeḍ. Akli

  2. azul, ijeγdan deg uεebbuḍ n wemdan yerna ttnaγen, maca deg wansayen n Yezwawen, nufa-d, mmi-s n tfammilt ad yeğğ deg wayla-s, wala ad iḍur gma-s, asmi akken tuddar ḥekment, yal yiwen yettqaddar wayeḍ, llan isuḍaf isedduyen timetti, ma d tura ikcem-d wis-kraḍ yesserkac deg-nneγ,

    tamawt: d acu-t unamek » tirrumit »

    • Azul felll-ak a Mohand,
      awal « tirrumit » – nekk akken walaɣ – yewsa-d seg wawal « Rome » neɣ « Irumiyen ».
      Win yesɛan « tirrumit » d yiwen iḥercen. Win yesɛan tirrumit ur d-yeqqar ara ayen yella deg wallaɣ-is (deg wul-is)….Akken i s-yenna yiwen umedyaz alman (Matthias Claudius): « issin dacu i d-teqqareḍ. Ur d-qqar ara akk ayen tessneḍ ». Ameslay ɣef taluft-a n tirrumit yezmer ad yaget. Ɣef akk i yuriɣ: « Tella tirrumit, tella tirrumit ». Ihi ar tayeḍ. A.A.

      • azul ay Akli, ulac aγilif a gma, akken d-turiḍ isem-iw, ẓriγ d nekk, (d tidet isem-a n Mohand yettaru-d yes-s, yiwen Uyirat, i wumi ar iniγ azul), tanemmirt-ik γef tririt unamek n wawal-a tirrumit, yella daγen yiwen wawal qqaren-t seg zik, » arrami, tarramit » qqaren: argaz-ihin yettrami, ayen yewwet ur t-yettazgal ara, awalen-a, ahat deg yiwet tezdemt i deg d-frurin, imi ula d win yettramin, armi yeẓwer, yettmeyiz-asent i wakken a tent-yessiweḍ ar yeswi, mačči d win yesdufuεen kan akka deg ilem.

        • Azul
          Akken i ttwaligh awal-a « arami, yettrami » ikka-d seg wawal n taarabt « rama, yarmi » = anamek-is « atiri » (tirer)

          • azul, anamek arrami, tarramit s Teqbaylit= viser, yettrami= il visait, atan a Lulu, yemgared wawal-agi d win n Taεrabt, irmi, ermi=jeter (ḍegger) tirrumit = Rome, ula d Taεrabt tesquceḍ-d deg tutlayin nniḍen, maca, yal yiwen amek yettwali, ad neğğ kan imusnawen n tutlayt ad aγ-tt-id-frun,

          • Igerrez wawal-ik a Muḥend. Yal yiwen dacu i yessen. Akken i s-nniɣ i Lulu, atan ad ssutreɣ yiwen n wemeddakel, netta d amusnaw n tutlayt-nneɣ Tazwawt/Tamaziɣt. Ua d kečč suter seg tama-k. Ihi ar tayeḍ. Akli

          • Tanemmirt a Lulu,
            wissen, yessefk ad yenced yiwen imusnawen n tutlayt TAMAZIƔt/ TAZWAWT. Atan ad ssutreɣ yiwen deg-sen.
            Ihi ar tayeḍ. Akli

  3. Azul, tanemmirt a Dda Akli γef tmuγli agi. D tidet nekkni s yeqbayliyen nḥemmel a neṛṛez wala a neknu. Maca tikwal ahat wa d awal kan. Ass n wass-a nek a d-inniγ a wufan ur nettruẓ ur nkennu. Amgared yellan ahat garaneγ d wiyyaḍ akken, nuteni ttnaγen acu kan m’ara d -taweḍ ar iqerray nn-sen tdukkulen, ttnaγen γef izerfan nn-sen d wayla nn-sen. Ma yella d nekkni, teḍra yidneγ tikwal amzun d isufa, nṛeq nettaẓ ar zdat. Tagi d tamuγli kan, ahat yewḍ-d wass ideg d -tewwi a s nezwir i imeγban akken yenna Lwennas deg wawal-is akken a s n-tekkes tiggdi d ucukket. Tanemmirt

    • Tanemmirt a Mohand!

      Llant tlufta ur nettmeslay ara fell-asent di tmurt-nneɣ. Tura atan tella « Radio Tamurt », yella weɣmis « Tamurt.info » Akken walaɣ, awal ɣef wayen ur nelhi di tmurt-nneɣ yuget. Maca mčči s tmusni, yernu aṭas deg-neɣ reggmen kan, ur d-qqaren ara amek iyessefk ad yekkes yiwen ayen ur nelhi di tmurt-nneɣ. Yessefk daɣen ad yemmeslay yiwen ɣef ayen yelhan di tmurt-nneɣ. Di yal taddart di tudrin-nneɣ yella ugerruj n tmusni, tella tsekla, tella tmedyazt, yella wayen nniḍen. Ihi atan nettraju inebgawen/tinebgiwin n « Radio Tamurt » ad mcaqlalen s wawal zeddigen ɣef kra yellan d taluft n tmeddurt-nneɣ di tmurt-nneɣ akkd tmura n medden. Akli

  4. Azul, tanemmirt a Dda Akli γef tmuγli agi. D tidet nekkni s yeqbayliyen nḥemmel a neṛṛez wala a neknu. Maca tikwal ahat wa d awal kan. Ass n wass-a nek a d-inniγ a wufan ur nettruẓ ur nkennu. Amgared yellan ahat garaneγ d wiyyaḍ akken, nuteni ttnaγen acu kan m’ara d -taweḍ ar iqerray nn-sen tdukkulen, ttnaγen γef izerfan nn-sen d wayla nn-sen. Ma yella d nekkni, teḍra yidneγ tikwal amzun d isufa, nṛeq nettaẓ ar zdat. Tagi d tamuγli kan, ahat yewḍ-d wass ideg d -tewwi a s nezwir i imeγban akken yenna Lwennas deg wawal-is akken a s n-tekkes tiggdi d ucukket. Tanemmirt

    • Tanemmirt a Mohand!

      Llant tlufta ur nettmeslay ara fell-asent di tmurt-nneɣ. Tura atan tella « Radio Tamurt », yella weɣmis « Tamurt.info » Akken walaɣ, awal ɣef wayen ur nelhi di tmurt-nneɣ yuget. Maca mčči s tmusni, yernu aṭas deg-neɣ reggmen kan, ur d-qqaren ara amek iyessefk ad yekkes yiwen ayen ur nelhi di tmurt-nneɣ. Yessefk daɣen ad yemmeslay yiwen ɣef ayen yelhan di tmurt-nneɣ. Di yal taddart di tudrin-nneɣ yella ugerruj n tmusni, tella tsekla, tella tmedyazt, yella wayen nniḍen. Ihi atan nettraju inebgawen/tinebgiwin n « Radio Tamurt » ad mcaqlalen s wawal zeddigen ɣef kra yellan d taluft n tmeddurt-nneɣ di tmurt-nneɣ akkd tmura n medden. Akli

  5. Azul fell-awen,

    Tanemmirt ɣef weḍris-agi.

    Ɣef wakken ssneɣ ( ahat ɣelṭeɣ), yella umennuɣ d imenɣi. Amennuɣ d ccwal ger yemdanen s wawal kan. Mara yili umennuɣ gar sin yemdanen, neqqar sin-nni nnuɣen. Ma d imenɣi yezmer ad yessiweḍ ɣer lmuḥa: zemrent ad ɣlint ula d timegarḍ. Dagi ad nini sin-nni mmenɣen.
    Lkuraj ( le courage) yella di Tezwawt taqburt *(taqdimt), neqqar tabɣest. D awal i yessexdam buhan (aṭas) baba-s n tira n Tezwawt, Amar Mezdad. Awal tabɣest nezmer ad nini tura yedda akken yessefk di tutlayt-nneɣ.

    * aqbur (aqdim) yella di Tmaziɣt n Waṭlas yessaxdam-it Mezdad . Maca ur ẓriɣ ara ma yella di tagi-nneɣ
    *buhan d awal n Teqbaylit. Ahat yettwassen ara…buhan ɣer kra n yezwawen.
    Ar win yeddren

    • Tanemmirt ay Amesbrid!

      D tidet, awal-a « imenɣi » azal-is yezmer ad yili – akken i t-ssneɣ nekk- d imenɣi ameẓẓyan, yezmer ad yili ula d « lgirra ». Yella daɣen wawal « ṭrad ». Nekni di tudrin n At ɛidel neqqar ṭrad neɣ imenɣi ameẓẓyan « amcaqlal ». Ma d awal « taɣbest° nekk sneɣ-t kan deg umawal, ur ẓriɣ ara qqaren-t di tudrin-nneɣ. Ihi a s-iniɣ da i Amar-nneɣ Mezdad tanemmirt s tussda ɣef ayen akk i d-yessufeɣ s tutlayt-nneɣ TAZWAWT. Ẓriɣ ɣur-s aṭas n tmusni, yessefk a tt-d-yessufeɣ. ssarameɣ-as teɣzi n tmeddurt s unecreḥ n wul.
      Ma d awal « buhan » ẓriɣ qqaren-t di tudrin n At-Abbas. Ihi ar tayeḍ. Akli.

  6. Azul fell-awen,

    Tanemmirt ɣef weḍris-agi.

    Ɣef wakken ssneɣ ( ahat ɣelṭeɣ), yella umennuɣ d imenɣi. Amennuɣ d ccwal ger yemdanen s wawal kan. Mara yili umennuɣ gar sin yemdanen, neqqar sin-nni nnuɣen. Ma d imenɣi yezmer ad yessiweḍ ɣer lmuḥa: zemrent ad ɣlint ula d timegarḍ. Dagi ad nini sin-nni mmenɣen.
    Lkuraj ( le courage) yella di Tezwawt taqburt *(taqdimt), neqqar tabɣest. D awal i yessexdam buhan (aṭas) baba-s n tira n Tezwawt, Amar Mezdad. Awal tabɣest nezmer ad nini tura yedda akken yessefk di tutlayt-nneɣ.

    * aqbur (aqdim) yella di Tmaziɣt n Waṭlas yessaxdam-it Mezdad . Maca ur ẓriɣ ara ma yella di tagi-nneɣ
    *buhan d awal n Teqbaylit. Ahat yettwassen ara…buhan ɣer kra n yezwawen.
    Ar win yeddren

    • Tanemmirt ay Amesbrid!

      D tidet, awal-a « imenɣi » azal-is yezmer ad yili – akken i t-ssneɣ nekk- d imenɣi ameẓẓyan, yezmer ad yili ula d « lgirra ». Yella daɣen wawal « ṭrad ». Nekni di tudrin n At ɛidel neqqar ṭrad neɣ imenɣi ameẓẓyan « amcaqlal ». Ma d awal « taɣbest° nekk sneɣ-t kan deg umawal, ur ẓriɣ ara qqaren-t di tudrin-nneɣ. Ihi a s-iniɣ da i Amar-nneɣ Mezdad tanemmirt s tussda ɣef ayen akk i d-yessufeɣ s tutlayt-nneɣ TAZWAWT. Ẓriɣ ɣur-s aṭas n tmusni, yessefk a tt-d-yessufeɣ. ssarameɣ-as teɣzi n tmeddurt s unecreḥ n wul.
      Ma d awal « buhan » ẓriɣ qqaren-t di tudrin n At-Abbas. Ihi ar tayeḍ. Akli.

Comments are closed.