Tamuɣli ɣer yimal

0
667
Logo URK
Logo URK

(TAMURT) – Imeɣnasen n umussu l MAK d URK, RPK ilaq ad terrem tamawt d akken tettnaɣem ɣef tmunent neɣ timanit, maca ayagi a tagmatt d ayen ara iḍulen s waṭṭas n temrawin n iseggasen.

Awal inu, mačči d akken a ken-sfecleɣ neɣ akken sxesreɣ neyya, maca d ayen ara twalim deg wennar ula d kunwi s imeɣnasen abaɛad. Ihi, ad sutreɣ degwen s-kunwi s imeɣnasen n imussusten agi akken ad tefkem tazwara tamuɣli nwen, nwent ɣer umaḍal anida llan yegduden yettidiren tilufa icban tagi nneɣ.

a) Walit Ikurdiwen n Lɛiraq, sɛan yagi timanit-nsen d tutlayt-nsen. Dduklen, buṭṭin 90% deg-sen ɣef timunent, maca imi Marikan d tmura tirumyin ur ddant ara deg webrid n timunent, kra din ur ittwaqbel.

b) Llan diɣen tamurt Takatalanit, ula d ikatalaniyen buṭṭin, dduklen am yiwen ɣef timunent, yernu Ikatalaniyen ɣur-sen yagi timanit anida tutlayt nsen temnaɛ, teslek, acku tekcem teqqaren-tt deg uɣerbaz.

Tagara d ayen twalam yakk, am Spanya, am tmura n l’Europe ugint ad sen-id-qeblen timunent nsen. Ihi, d acu i d-qesdeɣ ar imussuten agi nneɣ ɣef d-ttmeslayeɣ: D akken ilaq tazwara a a nennaɣet akken a nemnaɛ tutlayt nneɣ si lmut, s yenna
mi temnaɛ tutlayt n teqbaylit, imiren xas iḍul umecwar, tagara d tafat kan ara d-yemmager teqbaylit d tmaziɣt ɣer yimal ines.

Teḍra-d yiwet n tedyant; deg iseggasen n 1970, anida yella kan ukabar n PRS n Md Boudiaf d Wegraw imaziɣen i iqeddcen deg wennardi Fransa mgal aḍabu n Houari Boumedyen. Maca akabar n Boudiaf yekkat kan akken ad yeṭṭef aḍabu, acku ayen ig xeddem Boumedyen i yebɣa at-ixdem Boudiaf, u yerna amur ameqran deg imeɣnasen-is de Iqbayeliyen.
Iqbayliyen-agi am wigi n tura i iteddun yal ljemaɛ, tteffɣen-d akken ad « seɣlin aḍabu », maca ur ḥsan ara d acu ara yuɣalen deg umekkan n unagraw. Ihi, iqbayliyen i iqeddcen di PRS di lawan nni, cban widak n ḥirak n wass-a.

Asmi Agrawn imaziɣen « yeddami-asen » tagwnitt deg wennar, imiren usan-d ar wegraw ad ẓren Dda Muḥend. Nnan-as: « tura kunwi tekkatem mgal tasertit n Bumedyen, ula d nekwni, nekkat a nesseɣḍel aḍabu n Bumedyen agi.

Ihi, tura ma yehwa yawen eyyat a nesdduklet iɣallen nneɣ, azekka mi yeɣli uḍabu yagi n wemcum n Bumedyen a sbeddet aḍabu n tugdudt u tamaziɣt agi nwen ɣef tettnaɣem ad tekcem deg uɣerbaz ». Dinna imiren yerra asen Dda Muḥend s wawal: « Ayagi i d-nnam d ayen yelhan ma neddukel, telha tddukli, maɛna, lukan a neqqim qus n tmerwin n iseggasen (40 ans) akken a nesseɣḍel aḍabu yagi n Bumedyen, imiren ad
yaɣ-lḥal tutlayt nneɣ temmut. Iḥi a wen d-iniɣ kan awal aneggaru, ruḥet kemmelt abrid nwen, nekni a nkkemmel deg ubrid nneɣ ».

Dda Muḥend Aarab deg awal-is yeqqar-it-id yal tikelt mara d-immeslay deg uɣmis: « tutlayt tamaziɣt tesddukul, tasertit tferreq ». Awal-agi d tiddett ḥesri, maca asmi d MCB, nettnaɣ kan ɣef tudert n yedles nneɣ, iqbayliyen akken llan zdin am yiwen. Ihi, asirem inu, ilaq a nennaɣet tazwara ɣef tutlayt, maca ttagi i d ṛṛuḥ n uqbayli d umaziɣ sumata.

Hand Berkouk

LEAVE A REPLY

Please enter your comment!
Please enter your name here