Elvire Maurouard : tafat taberkant di tira

0
245

{{Ḥamid At Sliman: Tettikiḍ deg aggur n Ṭubar yezrin di tfaska tagraɣlant Si Muḥend u Mḥend, amek i d‑yella wanect‑a?}}

{{Elvire Maurouard:}} S tuzya n waɛrur i ifeṭṭiwjen n leɣrur i d‑tewwi tili n « tɣerma » yestullusen kra, Si Muḥend yessekfeled di lǧera n tikli‑s rriḥa n ijeǧgigen i d‑yekkan si tkurin n tirga. Deg ubrid‑is yesneɛted tizrugin n tayri akked d yinnig nnig yiman n wemden . D acu‑tt temsirt n Si Muḥend amdyaz yellan d iminig ? Tidmi‑s temla‑aɣ belli tilawt ireṣṣan iẓuran‑is mačči d netta‑t i d anamek n tudert taḥeqqit. Anamek n tudert, di tidet , d iferdisen yeffren ddaw tafat ijebden ɣer yimal ɣef ayeg ur yelli weḥkim . Imal yecban lexyal n wayen d‑yettnulfun di times ireqqen daxel umeqyas n iḥulfan n yal amdan yesnan d acu i d azal n tmeddurt. Tamsirt n Si Muḥend tella d anadi di tmurt n tidmi ɣef umdan akken ad iqazem imurar n yir ṣṣwab yeskrafen allaɣ n yemdanen. Tulya n leqyud tettilid s ccek yeseḥluyen yezzuɣuren tidmi simmal ɣer lebrur n tafat . Asekkud n Si Muḥend d win yettaran imal ikennu zdat n lebɣi n wass‑a .

{{Ḥ.A.S: Amek‑itt tmuɣli n Elvire ɣer tmedyazt taqbaylit ?}}

{{E.M:}} Ayen d‑ttawin imedyazen iqbayliyen d ayen iwulmen aṭas i talsa suamata. Tamedyazt n teqbaylit tettudum d tayri, d iḥulfan i d‑yekkan seg wul n tmedyazin d imedyazen. Deg isfra‑nsen yettifrired lferḥ akked lqerḥ deg tettidir tmetti‑nsen . Tamedyazt n teqbaylit d tiɣri yessawalen ɣer usirem, d asenɛet n iberdan yettawin ɣer sser n tmeddurt, d lemri d‑yattaran cbaḥa akked leɛnaya teksseb tmurt n yeqbayliyen. Akken ma nella yecqayeɣ wawal n imedyazen n teqbaylit imi tidet ikemnen deg isefra‑nsen d tidet‑nneɣ.

{{Ḥ.A.S: Terziḍ‑d acḥal d tikelt ɣer tmurt n Lzzayer, amek i tḥulfa‑ ḍ s tirza‑agi?}}

{{E.M:}} Tamurt n Lzzayer tettembaddal di teɣzi n leqrun yezrin, yal tikkelt deg id-tettban tettwarna tettili‑d timernit .Asmi i d‑dliɣ ɣef tmurt‑a, tidmi n iggenwan tettwazraɛ di ṣṣura‑w . Wwiɣ-akked yidi tafat n wid iteddun ɣef tidet akken ad dlun ɣef teɣremt yettgani yal amdan.

{{Ḥ.A.S: Ussan‑a yezrin llan‑d wussan “ Tahaytit i Baudelaire” di Franṣa si 13 ar 21 deg Unbir, acu i d iswi‑nsen? Ini‑yaɣ‑d awal ɣef udlis turiḍ “tahuski n tubrikin ɣer Baudelaire”}}

{{E.M:}} Baudelaire yeffugel cbaḥa n tberkanin mačči d kra. Tikwal yettwali‑tt d tanina , tikwal d tanirin(anges) armi tewwi tmeṭut teberkant udem‑nniḍen yettilin kan deg tidmi n umedyaz. Ayen d‑snulfan‑t tirga n umedyaz yuɣal d tilawt. Ayen yezrin isbelɛen leqrun ass‑a yettuɣaled. Iḍelli werǧin yefna werǧin tensa tafat‑is. D wagi i d sser n waktay imi ur yezmir ad yenker yiwen belli ayen tejmeɛ tidmi ur yettmettat. Jeanne Duval am tiziri deg yiggeni n tirga teffer lbaḍna‑s anda ur tt‑id‑yettaf yiwen. Baudelaire yessuli ccan‑is yerra‑tt deg umḍiq n trebbit armi yuɣal yettqellib ɣef “Venus” taberkant. Ma din ur telli, netta ad t‑id‑yesnulfu, awezɣi fell‑as ur yelli.
Sser n tmeṭṭut taberkant yettnulfud deg ucewwiq . Tahuski d‑yekkan sɣur tebrek n tmeṭṭut yettuɣal d tafat n tafat,d inniyen i deg ireq ujajiḥ n lḥamu dehhinen tudert deg umaḍal. Amaḍal ɣef tezdew tesmeḍ. Amaḍal ineqden deg iman‑is s yiccer‑is, imi iferdisen yesmenyaf ɣer tura, d wid yesfilliten i tugdi akked wetwar.

{{Ḥ.A.S: Amek tettwali Elvire azekka n yidelsan umu neqqar imawiyen?}}

{{E.M:}} Akken nebɣu nekseb lemɣawla n iɣersiwen di teẓgi akked d ljehd‑nsen, ur iɛum wanect‑a akken miḥlal ad yers zdat lebɣi‑nneɣ . akken lebɣi ad yaweḍ lebɣi‑s ilaq ad tuɣal talɣa n tmeddurt yesburren amendil n tidet d yella deg‑nneɣ. D aferdis deg iman‑nneɣ. Asider n lehhu n wayen d‑ǧǧan lejdud ur d‑yettili ara kan s ufugel n laɛwayed‑nneɣ, n yiseɣ kesben imezwura‑nneɣ ; akken ad yezzi lɛez i yiḍeli ilaq uggar n wanect‑a. Yesefk ṛṛuḥ‑nni s wacu ddren yimezwura‑ nneɣ ad iɛiwed tallit deg yixef n yixfawen‑nneɣ. Idles n lber n Tefriqt yezmer ad aɣ‑immel abrid yettawin amdan ɣer umdan. Yezmer ad yessemsawi amdan d ugama. Yezmer ad yeǧǧ talsa ad tedlu ɣef yemraren ara yezdin tudert ɣer tayri n kra yellan i wakken isegmi n usirem d win ara yewten s uggrez ad yalli wa ad illeqeḥ ad tefti akken ad yefk iguma n lhu.

{{Ḥ.A.S: Acu n iḥulfan d ttawin awalen n Hayti, Tamurt n Yeqbayliyen, Tamedyazt deg yixef n Elvire?}}

{{E.M:}}
-Hayti:
Hayti :d temẓi, d iṭij. Hayti ttwaliɣ‑tt d abrid ɣer tuɣac yetthuzzun ixef s uḥiha ur nettmettat. Hayti d amsel n cbaḥa ɣef udem n lqaɛa. Tafat‑im a Hayti tesmundul iẓri‑w ,acku d tafat wer tilist id yettilin di yal lawan . Tafat‑im d tin n tfejrit, n tṣebḥit, n uzizwu, n ɣellu n yiṭij . Iggeni‑m yezga ireq s tafat n tayri akken tizzegzewt ad temmeɣ deg ulawen n yemdanen‑im yerḥan.
-Tamurt n leqbayel:
Nnig teqṣeh n iberdan‑is teswa tezweɣ, akin i yillel imecḥen igli s tayri ,tufrared lhiba meqqren yezdin leqrun ɣef iqucac n tmurt idurar. Akka i d tamurt n Leqbayel.
-Tamedyazt:
Nnig tmedyazt tella tmedyazt i d‑yekkan seg tidmi n tidmi n umdan. Tamedyazt tettawi ɣef wul n yemdanen akken ad jaben asekud akked d tizumna i d asen‑iruḥen id asen‑iɛarqen. Tamedyazt d tutra i d‑ggaren wawalen i yixef akken ad iqelleb ɣef yixef‑is. Tamedyazt d tawenza, d abrid amaynut deg yelḥa Baudelaire,Rimbaud akken ad as‑mlen tidet i tidet.yeqqar usefru:

{{{ **Igenni n Tefriqt**
***
A wi illulen ddaw iegenni n Tefriqt
Yesbur leɛnaya n iǧeǧǧigen yeɣman
S unebdu-s tesker tfejrit
Tewwi‑d cihwa n waman
***
Imɣan ḥekkun‑d tamacahut
Deg luḍyat yeswa uḥiḥa
Ɣman s cbaḥa izaden ɣef tsekkurt
Tahuski-s tessa agertil ɣer lqaɛa
***
Di Furar ɣlint-d tmeqwa n tamment
Awraɣ n tṣebḥit, yeḍwa-d ɣef tɣaltin
Sser uffir yuzzel ɣef tefdent
Yessewhem tiṭ i t‑yettwalin
***
Yunyu yerɣan yewwi‑d nnesma-s
Yefka‑d tebrek si yecbeḥ weglim
Aseklu ɣef leryuf yerra-d ṭiya-s
Yecna waḍu deg yimmi uɣanim
***
Tafriqt, ur t‑teddu ḥafi deg zilan
Aniren ttnadin deg udem-im tallast
Imudeɣ darri-t zzin, din, yellan
Mulac igenni, trekbit taqlast}}}